थोरांमोठ्यांचे अंतकाल


अंक : आनंद, ऑगस्ट १९३६ लेखाबद्दल थोडेसे : गोविंद सखाराम सरदेसाई  (१७ मे १८६५-२९ नोव्हेंबर १९५९) यांना महाराष्ट्र रियासतकार सरदेसाई म्हणूनच ओळखतो. इ. स.१००० पासून १८५७ पर्यंतचा इतिहास त्यांनी संशोधन करुन संकलित केला.  ब्रिटिश  रियासत व मराठी रियासत असे त्याचे दोन खंड हे त्यांचे अनमोल कार्य म्हणाले लागेल.  इतिहासलेखनात भावनांपेक्षा पुरावे आणि सत्य सांगण्याचे धैर्य अधिक महत्वाचे असते हे सरदेसाई यांच्या लिखाणातून दिसते. त्यांच्या निधनानंतर साठ वर्षांनी आज अस्मिता आणि भावना एवढ्या तीव्र झाल्या आहेत की सत्य सांगण्याचे, ऐकण्याचे आणि पचवण्याचे धाडस मराठी समाजात राहिलेले नाही. सरदेसाई यांनी अनेक अंगाने इतिहासाचा अभ्यास केला. थोरामोठ्यांचे अंतकाल हा त्याचाच ऐक पैलू. मरणोत्तर आयुष्यावर प्रगाढ श्रद्धा असलेल्या आपल्या अध्यात्मिक परंपरेत 'अखेरचे क्षण' विविध अर्थानी महत्त्वाचे ठरतात. महाराष्ट्राच्या इतिहासातील अशा विविध मृत्यूंचा अतिशय समर्पक असा धांडोळा सरदेसाई यांनी या लेखात घेतला आहे.  जवळपास ८५ वर्षे जूना असलेला हा लेख आज आणि पुढील काळात अधिकाधिक महत्त्वाचा ठरणार आहे. 'पुनश्च'ने हा लेख मासिकांच्या फडताळातून बाहेर काढून, तो पुन्हा टाइप करुन डिजिटल स्वरूपात वाचकांसमोर आणलेला आहे, याचा आम्हाला रास्त अभिमान वाटतो. अन्यथा, एवढा उत्तम लेख भूतकाळात गडप झाला असता. अवश्य वाचा आणि आपल्या प्रतिक्रिया कळवत रहा. ******** राष्ट्रीय इतिहास म्हणजे राष्ट्राचे जीवन बनविणाऱ्या व्यक्तींचा वृत्तान्त. हे जीवन थोड्याबहुत अंशाने सर्वच व्यक्ती बनवीत असतात. तथापी कांही व्यक्ती आपल्या बुद्धिसामर्थ्याने इतरांना मार्ग दाखवितात. म्हणून त्यांना राष्ट्राचे नेते ...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * सभासदत्व !*' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .


चिंतन , इतिहास , आनंद

प्रतिक्रिया

  1. Pravin Ahire

      3 वर्षांपूर्वी

    खूप छान

  2. Prakash Hirlekar

      3 वर्षांपूर्वी

    धन्यवाद पुनश्च.

  3. Prakash Hirlekar

      3 वर्षांपूर्वी

    धन्यवाद पुनश्च.

  4. Prakash Hirlekar

      3 वर्षांपूर्वी

    धन्यवाद पुनश्च.

  5. Jayashree patankar

      3 वर्षांपूर्वी

    उपलब्ध करून दिल्याबद्दल आभार.

  6. Harihar sarang

      3 वर्षांपूर्वी

    माहितीपूर्ण लेख। मृत्यूतील शौर्य। छान।

  7. Rajendra Daga

      3 वर्षांपूर्वी

    खूप महितिपूर्ण लेख खूप छान त्यांची भाषाशैली व जीवनपद्धति माहित झाली

  8. Renkoji Dahe

      3 वर्षांपूर्वी

    खूप सुंदर संकलन.. रियासतकार म्हणून गो.स.सरदेसाई परिचित..आज ऐतिहासिक पुरूषांचे अंतःकाल चितारणारे, म्हणून एक नवा पैलू समोर आला..टीम पुनःश्च चे मनापासून आभार..! उत्तमोत्तम साहित्याचा खजिना वाचकांसाठी खुला करून देत आहात..पुन्हा एकदा धन्यवाद..✍🙏🌹

  9. Medha Vaidya

      3 वर्षांपूर्वी

    पुनश्च मुळे रियासतकार सरदेसाई ह्यांच लेखन वाचलं। अभ्यास व माहितीपूर्ण लेख। धन्यवाद

  10. Vinesh Salvi

      3 वर्षांपूर्वी

    धन्यवाद पुनःश्च!!!

  11. Anantkapse

      4 वर्षांपूर्वी

    माहितीपुर्ण लेख.

  12. kishorpatil

      4 वर्षांपूर्वी

    वाचकांसाठी ही एक चांगली सोय उपलब्ध करुन दिल्याबद्दल आभार मानले पाहिजेत. वैचारिक ऐतिहासिक लेखांसोबत ललित लेख.. विनोदी लेखही हवेत. अर्थात असतील. अजून पाहिले वा वाचले नाहीत. दाभोळकर, आ. ह. सांळुखेंसारखे ही वेगळे विचार मांडणाऱ्यांचेही संग्रही असावेत. ललित अंकातील अलाणेफलाणे असावा (दळवी) अर्थात असेल हे. पाहू. वाचू. एक म्हणेन घरपोच दूरस्थ वाचनालय... स्वस्त, सुलभ वाचनालय सुरू केल्याबद्दल ग्रामीण भागातील आमच्या सारख्या वाचकांची सोय केली त्याबद्दल धन्यवाद

  13. [email protected]

      4 वर्षांपूर्वी

    भारदस्त भाषा आणि मुद्देसूद मांडणी आणि माहिती ही या लेखाची वैशिष्ट्ये म्हणता येतील. एक चांगला लेख वाचायला मिळाला.

  14. [email protected]

      4 वर्षांपूर्वी

    फारच छान

  15. [email protected]

      4 वर्षांपूर्वी

    सुंदर लेख, खूप महत्वाची माहिती वाचायला मिळाली.

  16. [email protected]

      4 वर्षांपूर्वी

    पुनश्च ने एक उत्तम माहितीपूर्ण लेखाची मेजवानी आम्हाला दिली, खूप खूप धन्यवाद

  17. amolss

      4 वर्षांपूर्वी

    केवळ अप्रतिम..पुनश्च चे आभार



वाचण्यासारखे अजून काही ...

Install on your iPad : tap and then add to homescreen