तो दिवस होता ख्रिस्ताब्द १८९३ (श्रीशके १८१५) च्या श्रावण महिन्यातील शेवटच्या आठवड्याचा. श्री. वैद्य भाऊसाहेब रंगारी यांच्या घरात एक सभा त्या दिवशी भरणार होती. सभेची वेळ झाली तशी एकामागून एक निमंत्रित मंडळी येऊ लागली. प्रथम आले महर्षी अण्णासाहेब पटवर्धन, त्यांचे मागोमाग बाळासाहेब नातू, गणपतराव धोटवडेकर, नंतर लखूशेठ दंताळे, बळवंत नारायण सातव, नाना नारायण भोर वकील, खंडोबा तरवडे, नानासाहेब खाजगीवाले, बळवंत नारायण कोकाटे, मामा हसबनीस, दगडुशेठ हलवाई, गंगाधर रावजी खैर, रामभाऊ बोधने वगैरे मंडळी येऊन त्यांनी आपल्या जागा भूषविल्या. सभेच्या संचालकांनी प्रथम मागे झालेल्या हिंदू-मुस्लिम दंग्याची रूपरेषा सांगितली. हे सर्व दंगे मुसलमान समाज जादा शेफारल्यामुळेच झाल्याचे सांगून त्याची झळ साऱ्या हिंदुस्थानातच कशी पसरली याचे समग्र निवेदन केले. या सर्व विचारमंथनातूनच प्रत्येकाचा खाजगी असलेला श्रीगणेशोत्सव सार्वजनिक स्वरूपाचा असा मोठ्या थाटामाटात साजरा करावा असे कायम ठरले. तत्पूर्वी कै. सरदार कृष्णाजी काशिनाथ तथा नानासाहेब खाजगीवाले यांनी आपण गेल्या वर्षी म्हणजे १८९२ सालात ग्वाल्हेर संस्थानात गेलो असता तेथे श्रीगणेशोत्सव दरबारी डामडौलात कसा साजरा केला जातो याचे खुमासदार वर्णन करून प्रत्येकाचे मनात आपणही तशाच स्वरूपाचा उत्सव पुण्यामध्ये साजरा करावा अशी प्रभावी वृत्ती निर्माण केली. यंदा काहीही झाले तरी आपण सार्वजनिक उत्सव साजरा करायचाच असा निर्धार करून सभा संपली. सार्वजनिक गणेशोत्सव चालू करण्याचे पहिले मानाचे पान कै. नानासाहेब खाजगीवाले यांनाच मिळाले. वरील सभेत ठरल्याप्रमाणे ख्रिस्ताब्द १८९३ सालात श्री. खासगीवाले, धोटवडेकर आणि रंगारी असे तीन स ...
हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * सभासदत्व !*' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .
and then add to homescreen
mahapokharan
5 वर्षांपूर्वीखूप छान लेख!
[email protected]
5 वर्षांपूर्वीछान लेख
आशीष तापस
5 वर्षांपूर्वीछान आहे
Shantanu Chavan
7 वर्षांपूर्वीमुंबईत गिरगावातील केशवजी नाईक चाळीतील गणेशोत्सवाची स्थापना 1892 ची आहे, कारण हे की ह्या वर्षी मंडळाचा 126वा वर्ष आहे.
Siddheshwar
7 वर्षांपूर्वीलेख वाचून चांभार व नाव्ही रुपात गणपती नाही हे बरे असे वाटले होते ,श्री आदित्य लेले यांची प्रतिक्रिया मनाला भावली आणि पटली देखील.....त्यारूपातही गणराज आले तर कोणाचा पोटशूळ व्हायला नको त्यात वावगे काहीच नाही
adityalele55
7 वर्षांपूर्वीलेखाचा कालखंड तसा जुना आहे . आजच्या काळाप्रमाणे विचार करताना विडंबनाच्या मुद्द्याकडे जरा वेगळ्या नजरेने पण बघता येईल असे वाटते . विडंबनातील क्रमांक ३ चा मुद्दा याही काळात लागू आहे . कोणत्याही चित्रपाटाच्या प्रचारासाठी सार्वजनिक गणपती चा उपयोग करणे योग्य नाही असं वाटतं . पण क्रमांक १ व २ कडे बघण्याचा दृष्टिकोन आपण काळाप्रमाणे थोडा मोठा करू शकत नाही का ? क्रमांक १ मध्ये लिहिले आहे की "मूर्तीकाराने आजपर्यंत एखादे न्हाव्याचे किंवा वहाणा शिवणारे चांभाराच्या देशांत निर्माण केलेली नाही हे केवळ त्या विघ्नहर्त्याचे सुदैवच म्हणावे लागेल!" याकडे आपण वेगळ्या दृष्टीने पाहू शकत नाही का ? यात काय गैर आहे ? जर का मूर्तिकार गणपती ला न्हावी म्हणून बनवतो तर कुठेतरी तो गणपती त्या समाजाला अजून जवळचा नाही का वाटणार ? गणपती हा नेहमी जानवं घातलेला का दाखवावा ? याने कुठेतरी आपला जातींमध्ये विभागलेला हिंदू समाज एकत्र करायला मदतच होऊ शकत नाही का ? शेवटी लेखात वर लिहिलं आहे की सार्वजनिक गणेशोत्सव हा हिंदू धर्म बचाव आणि सुधारणा या दोन प्रमुख मुद्द्यांसाठी चालू केला होता . यापैकी चांभाराचे वेषातील गणपती ही सुधारणा होऊ शकत नाही का ? शिवाजी , बोस आणि अगदी गांधी सुद्धा यांच्या वेशातील गणपती हा एकाच मूर्तीमध्ये गणपती आणि आपले महापुरुष या दोहोंबद्दल एकत्र जागृती करेल असा वाटत नाही का ? काळाप्रमाणे धर्म वाचवताना सुधारणांचा पण एकत्र आणि सांगोपांग विचार झाला तर कदाचित आपल्या धर्मातील जुन्या चुकांची पुनरावृत्ती टाळता नाही का येणार ? आणि काळाप्रमाणे बदलणे आणि योग्य त्या गोष्टी आत्मसात करणे आणि वाईट गोष्टींना दूर सारणे यानेच आपला प्राचीन धर्म हा वैचारीक आणि अन्य आक्रमणांना पुरून उरला आणि अजूनही तग धरून आहे. शेवटी आपला धर्म हा एवढा तर लोकशाही असलेला धर्म आहे जिकडे कोणी अशी थोडी धीट विधानं करू शकतो आणि त्यावर कुठेही "फतवा" निघत नाही. वर वर बघता ही धर्मातील लोकशाही कदाचित धर्मबुडवी वाटू शकते पण शेवटी हीच धर्माला सुधारून तारून नेऊ शकते आणि इतिहास त्याचा साक्षी आहे असं मला वाटतं .
manjiriv
7 वर्षांपूर्वीविडंबनाचा मुद्दा २००% पटलाय. बाकी लेखही उत्तम.
arya
7 वर्षांपूर्वीलेखाबाबत मत नोंदवले. पण मला पुनश्च व्हाट्सअप गृृपवरुन रिमूव का केले ते कळले नाही. कारण कळेल काय?
arya
7 वर्षांपूर्वीअतिशय उद्बोधक असा लेख वाचायला मिळाला. धन्यवाद !
charudatta
7 वर्षांपूर्वीkhupach mahttwachi mahiti milali. Mukhya mhanje ha itka lokapriya utsw suru honyamagchi waishishtypurna samajik paristhiti mothi vilakshan ani lakshat ghenyasarkhi aahe. Dhanyawad !
Aaidada
7 वर्षांपूर्वीइतका जुना आणि माहितीपूर्ण लेख वाचायला मिळाला,धन्यवाद. हा लेख फेसबुकवरच्या ग्रुपवर मला शेअर करता येईल का? मी प्रयत्न केला पण ग्रुपवर करायला जमत नाही. म्हणून विचारले :: स्वाती काळे
craje
7 वर्षांपूर्वीसभासद झाल्यावर पुनश्चच्या वाचनाची सुरुवात या लेखाने झाली. 50 वर्षांपूर्वीचा अतिशय माहितीपूर्ण लेख वाचायला मिळाला, धन्यवाद.
किरण भिडे
7 वर्षांपूर्वीतुम्ही २०१८ चे सभासद असल्यामुळे १ जानेवारी २०१८ ते ३१ डिसेंबर २०१८ याकाळात प्रसिद्ध होणारे लेख आपल्याला वाचता येतील. दर आठवड्यात दोन लेख अशी सध्याची वारंवारता आहे. त्याशिवाय मी काही लेख अवांतर या सदराखाली देतो. तेही तुम्ही वाचू शकता. २०१७ च्या लेखांची सुची website वर उपलब्ध आहे. २०१८ चे तेव्हढे लेख झाले की त्यांचीही सुची करू. अजून काही शंका असतील तर जरुर विचारा. त्याचे स्वागत आहे.
harshadp
7 वर्षांपूर्वीVery few content is available here, even to subscribers. Website should have proper index, menus etc. so that we can have a look at it at a glance. When we have no idea about what has been posted before, WHAT are we supposed to SEARCH ?
kiran bhide
8 वर्षांपूर्वीthanks for the comment. u can learn this language. if u r interested, mail me back.
Myrella
8 वर्षांपूर्वीI have a dream: learn this wondwrfull language. I'm brazilian and I don't understand this text. Jay Ganesha!
kiran bhide
8 वर्षांपूर्वीgreat to see that u r reading marathi articles. how come? very much interested to know :-) also do share such articles on social media which u find interesting. our moto is to reach upto max readers. thanks...
kiran bhide
8 वर्षांपूर्वीकृपया आवडलेले लेख समाजमाध्यमांवर शेअर करा जेणेकरून लोकांना ते वाचायला मिळतील. आपला उद्देश जुने चांगले लेख जास्तीतजास्त वाचकांपर्यंत पोहोचवणे हा आहे. या लेखात तर छान डोळे उघडणारी माहिती आहे.
अमर पेठे
8 वर्षांपूर्वीवाह, १९६८ चा लेख वाचायला मिळाला...
R Narayanan
8 वर्षांपूर्वीA very detailed and interesting article with so many hitherto unknown facts about the celebration of Ganeshotsav . Kudos to the writer who has painstakingly gathered all the information. This celebration has spread even in our state TN. As the writer has rightly pointed out in all such celebration Bhakti is lacking and unwanted elements have crept into.