शब्दांच्या जन्मकथा : वाचन

वयम्    मंजिरी हसबनीस    2020-10-15 04:04:27   

१५ ऑक्टोबर हा  डॉ. अब्दुल कलाम यांचा जन्मदिन 'वाचन प्रेरणा दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. त्यानिमित्त वाचन, लेखन या विषयावरची ही गोष्ट! ‘वयम्’ मासिकाच्या ऑक्टोबर २०१५ च्या अंकात प्रसिद्ध झालेला हा मजकूर-

वाचणे हा शब्दच मुळात गमतीशीर आहे नाही.. पुस्तकं वाचणे, ग्रंथ वाचणे, वर्तमानपत्र वाचणे, लेख वाचणे, कविता वाचणे असा सगळया वाचन-संस्कृतीशी त्याचा संबंध आहेच, शिवाय मारापासून वाचणे, पावसापासून वाचणे, कुणाच्यातरी ओरड्यापासून वाचणे, अर्थात स्वसंरक्षण करणे असाही त्याचा अर्थ होऊ शकतो. थोडक्यात हा शब्द असा द्व्यर्थी म्हणजे दोन अगदी भिन्न अर्थ असलेला आहे. अशा शब्दांचीही मजा लुटताना एक वेगळाच आनंद मिळतो ! ‘सूर्य उगवला झाडीत, वाघ मेला लाथा झाडीत, म्हातारी होती रस्ता झाडीत, सैनिक निघाला गोळ्या  झाडीत’ या चारही ठिकाणी 'झाडीत’ शब्दाचे अगदी भिन्न भिन्न चार अर्थ आहेत. अशाच शब्दांचा यथोचित वापर करून अतिशय सुंदर असे मथळे वृत्तपत्रांमध्ये दिलेले असतात. उदाहरणार्थ, 'लक्ष्यावर असू दे लक्ष’. किंवा 'वाचाल तर वाचाल’. यातील 'वाचाल तर वाचाल’ हे मात्र अक्षरश: खरं आहे. हो ना? अहो, यासंबंधी अगदी सुंदर आणि मनोरंजक अशी गोष्टही आहे. ती ऐकायला तुम्हांला खूपच आवडेल. एक आटपाट नगर होतं. त्या नगरीचा राजा होता बलाढ्य चित्रसेन. या चित्रसेनाला सात राजकन्या होत्या. राजाच्या अतिशय लाडक्या. त्या दिवसभर आनंदात बागडत, खेळत, मिष्टान्न खात, सजतधजत आणि रात्री झोपी जात. दिवसभर चैन करणं हाच त्यांचा उद्योग होता. मात्र सातवी राजकन्या त्यांच्यात थोडी वेगळी होती. ती खेळत असे. पण त्याचबरोबर अभ्यासही करी. दिवसभर खेळली तरी रात्री धूळपाटी गिरविल्याशिवाय ...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * सभासदत्व !*' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .



प्रतिक्रिया

  1. Sachin Chandratre

      4 वर्षांपूर्वी

    अप्रतिम

  2. Sachin Chandratre

      4 वर्षांपूर्वी

    अप्रतिम

  3. Ashwini Barve

      4 वर्षांपूर्वी

    मला हा लेख खूप आवडला.शब्द कसे निरनिराळ्या ठिकाणी आपले अर्थ घेवून येतात.हे फार छान सांगितलं आहे.



वाचण्यासारखे अजून काही ...

Install on your iPad : tap and then add to homescreen