मराठीतील सुप्रसिद्ध कवी आणि गीतकार ग. दि माडगूळकरांचं एक गाणं आहे – ‘नदी सागरा मिळते, पुन्हा येईना बाहेर, जग म्हणते कसे गं, नाही नदीला माहेर’ या गाण्यात नदी सागराला मिळते, भेटत नाही. मराठीतील तितकेच तोलामालाचे आणखी एक गीतकार जगदीश खेबूडकर. त्यांच्या ‘घागर घुमूंदे घुमूंदे, रामा, पावा वाजू दे’ या मंगळागौरीच्या गाण्यात शेवटच्या ओळी अशा आहेत – ‘जीव लावून जिवाचा, टिळा लाविते रक्ताचा, आता म्होरल्या जल्मात नदी भेटू दे सागरा’. या गाण्यात नदी सागरात मिळत नाही, तर भेटते. या दोन्ही गाण्यांतील नदी आणि सागर यांच्या उदाहरणात भेटणे आणि मिळणे हे शब्द एकमेकांऐवजी वापरलेले दिसतात.
-----------------------------------------------------------------
“मॅडम, मला पुस्तक भेटलं” वर्गातली एक विद्यार्थिनी मोठ्या उत्साहाने आपल्या शिक्षकाला सांगत असते. त्यावर शिक्षकाचं स्पष्टीकरण - ‘अगं, पुस्तक निर्जीव वस्तू, ते भेटेल कसं? माणसं भेटतात; पुस्तक मिळतं, सापडतं.’ हाच विषय संवादाच्या विविध तपशिलाने आपण ऐकला असेल किंवा स्वतःही अशा संवादात सहभागी झाला असाल. भेटणे, मिळणे, सापडणे ही मराठीत सर्रास वापरली जाणारी क्रियापदे आहेत. विशेषतः भेटणे आणि मिळणे ही क्रियापदे एकमेकांच्या ऐवजीही वापरलेली दिसतात.
हेही वाचाः-
हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * सभासदत्व !*' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .
प्रतिक्रिया
शब्दांच्या पाऊलखुणा - पैसे भेटले? (भाग - नऊ)
मराठी प्रथम
साधना गोरे
2020-05-21 13:21:23

वाचण्यासारखे अजून काही ...

लता मंगेशकर - उत्तरार्ध
शांताराम खळे | 5 दिवसांपूर्वी
'एकाच रागात गाण्याचा कटाक्ष दिसत नाहीं तुम्हा मंडळींचा लताबाई !'
लता मंगेशकर - पूर्वार्ध
शांताराम खळे | 2 आठवड्या पूर्वी
माझे नेहमीचे वाद्यवादक असल्याविना मी कधीं गात नाहीं
कथा : आयुष्याचा हिशोब
व. पु. काळे | 2 आठवड्या पूर्वी
एक वृद्ध माणूस दुसऱ्या वृद्धाला आधार देत होता. दोन वेलींनी एकमेकांच्या आधाराने उंच होऊं असं म्हणण्यासारखंच होतं ते!
म. गांधी समाजवादी होते काय ?
राम जोशी | 2 आठवड्या पूर्वी
सत्याग्रही तत्त्वज्ञान आदर्शवादी आहे तर समाजवादी तत्त्वज्ञान वास्तववादी आहे.
Rdesai
5 वर्षांपूर्वीखूप छान माहिती !
साधना गोरे
5 वर्षांपूर्वीटिपरेसाहेब, नदी भेटते असं मी नाही म्हटलं, तर ते खेबूडकरांनी त्यांच्या गाण्यात म्हटलंय, असं मी सांगितलं आहे.
गंगाधर टिपरे
5 वर्षांपूर्वीनदी भेटते हे कसं काय बरोबर आहे ते तुम्ही नाही सांगितलं
kamita
5 वर्षांपूर्वीअर्थपूर्ण माहिती
charubhamare
5 वर्षांपूर्वीसाधना मँडम ,अतिशय अभ्यासपूर्ण व उपयुक्त लेख.यामुळे मराठीतील अनेक शब्दांची व्युत्पत्ती/ अर्थ, नवीन शब्दकोश , इत्यादींचा परिचय झाला. आपली मराठी भाषा आहेच एवढी सर्वसमावेशक ,की अपवादात्मक परिस्थितीतीतही ती शब्दांना लवचिक तेने हाताळते,असे मला वाटते.