मराठीतील सुप्रसिद्ध कवी आणि गीतकार ग. दि माडगूळकरांचं एक गाणं आहे – ‘नदी सागरा मिळते, पुन्हा येईना बाहेर, जग म्हणते कसे गं, नाही नदीला माहेर’ या गाण्यात नदी सागराला मिळते, भेटत नाही. मराठीतील तितकेच तोलामालाचे आणखी एक गीतकार जगदीश खेबूडकर. त्यांच्या ‘घागर घुमूंदे घुमूंदे, रामा, पावा वाजू दे’ या मंगळागौरीच्या गाण्यात शेवटच्या ओळी अशा आहेत – ‘जीव लावून जिवाचा, टिळा लाविते रक्ताचा, आता म्होरल्या जल्मात नदी भेटू दे सागरा’. या गाण्यात नदी सागरात मिळत नाही, तर भेटते. या दोन्ही गाण्यांतील नदी आणि सागर यांच्या उदाहरणात भेटणे आणि मिळणे हे शब्द एकमेकांऐवजी वापरलेले दिसतात.
-----------------------------------------------------------------
“मॅडम, मला पुस्तक भेटलं” वर्गातली एक विद्यार्थिनी मोठ्या उत्साहाने आपल्या शिक्षकाला सांगत असते. त्यावर शिक्षकाचं स्पष्टीकरण - ‘अगं, पुस्तक निर्जीव वस्तू, ते भेटेल कसं? माणसं भेटतात; पुस्तक मिळतं, सापडतं.’ हाच विषय संवादाच्या विविध तपशिलाने आपण ऐकला असेल किंवा स्वतःही अशा संवादात सहभागी झाला असाल. भेटणे, मिळणे, सापडणे ही मराठीत सर्रास वापरली जाणारी क्रियापदे आहेत. विशेषतः भेटणे आणि मिळणे ही क्रियापदे एकमेकांच्या ऐवजीही वापरलेली दिसतात.
हेही वाचाः-
हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * सभासदत्व !*' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .
प्रतिक्रिया
शब्दांच्या पाऊलखुणा - पैसे भेटले? (भाग - नऊ)
मराठी प्रथम
साधना गोरे
2020-05-21 13:21:23

वाचण्यासारखे अजून काही ...

काँगो - उत्तरार्ध
पां. वा. गाडगीळ | 4 दिवसांपूर्वी
आणि बेल्जियमचें सैन्य अजूनहि कांगोंत तळ देऊन बसले आहे.
काँगो - पूर्वार्ध
पां. वा. गाडगीळ | 7 दिवसांपूर्वी
गोरे सशस्त्र लोक दिसले की, कांगोतील काळे अडाणी लोक घरेदारे सोडून पळून जात असत
उर्दू रंगभूमि - भाग तिसरा
सेतूमाधवराव पगडी | 2 आठवड्या पूर्वी
इस्मत चुगताईचें 'धानी बांकें' जातीय ऐक्याच्या विषयावर रचलें आहे.
उर्दू रंगभूमि - भाग दुसरा
सेतूमाधवराव पगडी | 2 आठवड्या पूर्वी
पारशी नाटककारांनंतर पहिल्या उर्दूभाषी नाटककाराचें नांव रौनक़ बनारसी होय.
उर्दू रंगभूमि - भाग पहिला
सेतूमाधवराव पगडी | 3 आठवड्या पूर्वी
वाजिदअलीशहा हा स्वतः उत्तमपैकीं कवि होता.
Rdesai
5 वर्षांपूर्वीखूप छान माहिती !
साधना गोरे
6 वर्षांपूर्वीटिपरेसाहेब, नदी भेटते असं मी नाही म्हटलं, तर ते खेबूडकरांनी त्यांच्या गाण्यात म्हटलंय, असं मी सांगितलं आहे.
गंगाधर टिपरे
6 वर्षांपूर्वीनदी भेटते हे कसं काय बरोबर आहे ते तुम्ही नाही सांगितलं
kamita
6 वर्षांपूर्वीअर्थपूर्ण माहिती
charubhamare
6 वर्षांपूर्वीसाधना मँडम ,अतिशय अभ्यासपूर्ण व उपयुक्त लेख.यामुळे मराठीतील अनेक शब्दांची व्युत्पत्ती/ अर्थ, नवीन शब्दकोश , इत्यादींचा परिचय झाला. आपली मराठी भाषा आहेच एवढी सर्वसमावेशक ,की अपवादात्मक परिस्थितीतीतही ती शब्दांना लवचिक तेने हाताळते,असे मला वाटते.