प्रेरणादायी आणि थक्क करणारा प्रवास!
चाललंय त्याबद्दल बोलायचं धैर्य किंवा कुवत नसल्याने बहुतेक लोक गप्प राहतात. त्यामुळेच काळाचं फावतं.
"समर शेष है, नहीं पाप का भागी केवल व्याध, जो तटस्थ है, समय लिखेगा उनके भी अपराध"
- रामधारी सिंह
तुम्ही करत असलेल्या कामाबद्दल अभिनंदन आणि धन्यवाद🙏
-- Yogesh Tadwalkar
काय विलक्षण अनुभव कथन...... आपल्या कातडीच्या वर सगळं छान लोभस असते. पण तिच्या आत केवढी अजस्त्र गुंतागुंत. आणि विज्ञानाची केवढी प्रगती की त्याच्या साह्याने असल्या गुंतागुंतीच्या आजारातून कुलकर्णींनी विजय मिळवला. मला एकदम old man and sea ही कादंबरीच आठवली. बळकट आणि कणखर वृत्तीने आपण आपल्या आजारपणावर मात केलीत. अभिनंदन
-- Subhash Karmarkar
धन्य ती मैत्री, ते देशप्रेम आणि त्यागाची, परमार्थाची कळकळ.
या अशा आठवणी पुनः आमच्या पर्यंत पोचवून एक सतकार्य आपण करत आहात. धन्यवाद.
-- Swatita Paranjape
शंकर वैद्य यांच्या कविता ऐकल्या होत्या .त्यांचा साहित्याचा अभ्यास ठावूक होता .पण पाककला हादेखील त्यांचा विषय आहे हे ठाऊक नव्हते..
छान लेखन आणि समजावून सांगण्याची पद्धत सुद्धा उत्तम.
-- Anant Tadvalkar
वा क्या बात है पण भोजनाच्या बाबतीत मी सहमत नाही. कदाचित लेखकणे पु 😜. लं.चे माझी खाद्य जत्रा वाचले नसावे. किंवा स्पृहा जोशीचा पण कसे वाढवे हा व्हीडिओ पहिला नसावा. असो बाकी सर्व परखड अगदी मरह्हट्टा stail
-- Kamalakar Joshi
अप्रतिम !! कुठलीही बोजड मानसशास्त्रीय किंवा शिक्षण-शास्त्रीय भाषा न वापरता नेमके मुद्दे मांडले आहेत...
तांबे सरांनी मुलांसाठी लिहिलेल्या सुंदर पुस्तकांमध्येही हाच "सतत संस्कार वगैरे करण्याचा आव न आणता, मुलांची कुतूहलक्षमता जागती ठेवणे" दृष्टिकोन दिसतो...
-- Jagadish Palnitkar
अप्रतिम लेख !! डॉ. रानडे ह्यांच्या कर्तृत्वाचा अतिशय समर्पक भाषेत आलेख मांडला आहे...रानड्यांचे मूलगामी विचार, शैली, संगीताबरोबरच इतर अनेक विषयांवरचे प्रभुत्व, त्यांचा मिश्किलपणा वगैरे पैलूंचा छान आढावा घेतला आहे. अर्थात, डॉ. कुंटे स्वतः उत्तम लेखक आणि व्यासंगी अभ्यासक आहेतच. त्यांचाही संगीतशास्त्रातला अधिकार मोठा आहे.
उत्तम लेख उपलब्ध करून दिल्याबद्दल बहुविध चे आभार!!
-- Jagadish Palnitkar
अतिशय सुंदर रसोदग्रही परिचय करून दिला आहे ' पाडस' या कादंबरीचा . ही कादंबरी मी पुन्हा पुन्हा वाचली आहे. प्रत्येक वेळी नव्याने काहीतरी उमगते. वंदना ताईंनी खूप छान लिहिलं आहे पेनी आणि ज्योडी यांच्या नात्याविषयी . पुन्हा पुन्हा वाचावी अशीच आहे ही कादंबरी. ही कादंबरी मराठीत आणल्याबद्दल राम पटवर्धन यांना खूप खूप धन्यवाद दिले पाहिजेत.
- सुभाष नाईक , पुणे
९१५८९११४५०
-- Subhash Naik
लेखाला वापरलेला फोटो ज्या The Angrez ह्या चित्रपटातील आहे तो हैदराबादी लोकांचा इरसालपणा दाखवणारा एक छान विनोदी चित्रपट आहे. वाचकांनी जरूर पहावा.
-- Yogesh Tadwalkar
कामभावनेविषयी लैंगिकता व नैतिकता यांचा परस्पर संबंध हा संवेदनशील प्रश्न निर्माण होतो. तो अर्थात सापेक्ष आहे. मी आंतरजालावर उपक्रम मायबोली, ऐसी अक्षरे मिसळपाव अशा संकेतस्थळांवर 2007 पासून सामाजिक विषयांवर विशेषत:फलज्योतिष विषयावर लिहित आलो आहे. मानवी लैंगिक नाती व निती हा विषय समाजात नेहमीच वादग्रस्त राहिलेला आहे. वरील चर्चापीठांवर आमच्या याही विषयांवर चर्चा होतात. त्यात माझे मित्र धनंजय यांनी लिहिलेला वेश्याव्यवसायाची नैतिकता हा विषय 2008 साली चर्चेला घेतला होता. https://www.misalpav.com/node/1073
हा लेख व त्यावरील चर्चा दोन्ही अतिशय वाचनीय आहे. सामाजिक क्षेत्रातील लोकांनी त्या आवर्जून वाचाव्यात म्हणुन मी लिहित आहे
-- Prakash Ghatpande
सस्नेह नमस्कार , सर्वांच्या प्रतिक्रियांबद्दल धन्यवाद. या लेखमालेचा उद्देश ज्योतिष खरं खोटं या बद्दल चर्चा करणे हा नाही.किंवा डेटा सायन्स किंवा विदा विज्ञानाच्या शक्यता आणि मर्यादा मांडणे हा सुद्धा नाही. विदा विज्ञान आणि ज्योतिष विषयातील काही संकल्पनांबद्दल आढळून आलेलं साधर्म्य , त्यातून आलेली तार्किक मांडणी आणि ओघानी उपस्थित होणारे काही जुनेच मुद्दे (पण नवीन दृष्टिकोनातून ) लोकांसमोर मांडणे हा आहे . लेखमाला सुरु झाल्यावर आणि शेवटी मी वाचकांशी संवाद साधण्याचा प्रयत्न करेनच . लेखमाला वाचून आपले अभिप्राय जरूर नोंदवा.
-- Manoj Deshmukh
आज खरंच इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांचा पगडा सामान्य जनतेवर एवढा आहे की इथं प्रत्येकाला वाटते मराठी भाषा म्हणजे एकदम कनिष्ठ भाषा. प्रत्येकाला आपल्या पाल्याला इंग्रजी माध्यम शाळेत टाकायचं आहे. पालकांच्या व्यवहारीक भाषेवरही हल्ली इंग्रजी शब्दांचा पगडा आहे. मराठी बोलणारी लोकं म्हणजे मागासलेली लोकं अशीच आता समज झालेय...
-- Amol Patil
अजूनही खेडी आमिटिंगला शहर यातील भेद लख्ख आहे. वीज जाते त्यामुळे अजूनही तिथल्या आणि शहरी माणसांच्या सवयी या अशाच वेगळ्या आहेत. त्यामुळे सुरुवातीला लेखनाविषयी थोडे सांगताना म्हटले आहे त्याप्रमाणे अगदीच काही गतकाळाचा ठेवा नाही आहे. या काळात देखील हे वर्णन लागलं आहे असे दिसते.
लेख अर्थात अभ्यासपूर्ण आहे व भौगोलिक परिस्थिती आणि सोयी सुविधा यामुळे मानवी स्वभावात होणारे बदल अतिशय सुंदर टिपले आहेत.
-- सुकृता पेठे
युगात्मा वाचून बेचैन व्हायला होते.
हृदयाची धडधड वाढते.
झिंदाबादच्या झिंगेत योग्य काय हे ऐकायची कोणाची तयारी नव्हती.
समाजाचे झिंगलेले रूप आजही तसेच आहे. नाही का?
-- Aparna Mahajan
हा लेख लिहिल्याबद्दल धन्यवाद!
जवळ जवळ 30 वर्षांपूर्वी कादंबरी वाचलेली. कथेचा नेटका गोषवारा, हे पुस्तक लिहिण्यामागची Orwell ची भूमिका आणि हे साहित्य प्रकाशित झाल्यावर त्याच्या आयुष्यात झालेले बदल हे सगळंच उत्तमपणे आलंय लिखाणात.🙏
-- Yogesh Tadwalkar
या अलौकिक जीवनातील प्रसंग मनावर खोल परिणाम करतात. स्वत्व आणि सत्व, निष्ठा आणि ध्येय , संसार आणि आचारविचार - आदर्श जीवनाचे रूप व्यक्त करणारा लेख !
-- sumitra jadhav
गोष्ट एवढी भारी आहे त्यातली पुरुष आणि स्त्रिया आणि लैंगिक अत्याचाराचे चित्रण अफलातून. लैंगिक अत्याचार समितीबद्दलचे चित्रण
जरा पाहीजे तेवढा सखोल नाहीय त्याचे वाईट वाटले.
-- Swatita Paranjape
नकाराची आपली एक भाषा असते... सौम्य शब्दातला स्पष्ट अर्थातला नकार ... सांगणाऱ्यास नि ऐकणाऱ्यास ..समजतो कुठेही कटूपणा येत नाही .. तसंच कठोर शब्दातला चिडणारा नकार दोघांच्याही पचनी न पडणारा...कटूपणा बरोबर वैमनस्य वाढविणारा नकार ...
... ती वेळ ठरवते नाही ,नकार कसं सांगायचं आणि मग त्याचे कालसापेक्ष परिणाम मात्र आपण निरंतर भोगामचे एव्हढंच आपल्या हाती असतं
-- Nandkumar Wader
उत्तम लेख.
अनेक शब्द केवळ व्यवहारात न वापरल्याने अडगळीत पडले आहेत; काही काळाने ते विस्मृतीत जातील. उदाहरणार्थ, 'विरंगुळा' हा शब्द सध्या ऐकायला येत नाही; 'टाईम पास' मात्र सर्रास कानावर पडतो.
मराठी शब्द वापरले पाहिजेत, हे आग्रहाचे निवेदन.
-- Hemant Lagvankar
फारच छान, ललित अंगाने जाणारा...
असेच गांधी चे दर्शन गोनीदां ना वर्धा येथे झाले होते, त्यांनी हि गांधी चा तांबूस गोरा रंग असाच ( स्मरण गाथेत ) नोंदवला आहे
-- Suhas Joshi
वा खूप सुंदर लेख . लेख वाचत असताना श्री घाटे यांचे ' वाचत सुटलो त्याची गोष्ट ' हे अप्रतिम पुस्तक आठवले. रसिकानी जरूर वाचावे।
-- Purnanand Rajadhyakshya
खुपच छान मांडणी केलेली आहे आजपर्यंत कलेसाठी कला आणि जीवनासाठी कला या वादाविषयी ऐकून होतो परंतु ना सी फडके यांनी कलेसाठी कला ही बाब अतिशय चांगल्या पद्धतीने समजावून सांगितल्या मुळे साहित्याकडे कलेकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन अधिक व्यापक आणि मूलगामी झाला असं वाटतं
-- atmaram jagdale
गणपतीतील कार्यक्रमात ऐनवेळी, "रीळ उपलब्ध झाले नाही" या कारणास्तव देव आनंदच्या ज्वेलथीफ चित्रपटाऐवजी देवआनंदचाच नंदा बरोबरचा " एक के बाद एक" हा कुटुंबनियोजनावरील सामाजिक विषय असलेला तद्दन चित्रपट वयाच्या दहाव्या वर्षी अर्धा सोडून घरी परत निघून आल्याचे आठवते. त्या प्रोजेक्टरवाल्याला चपलेनी बडविल्याचे दुसर्या दिवशी समजले.
-- Shriram Bhide
आहेत, असेच का , विविध प्रकारचे लोक समाजात आहेत. ज्यांना उधारी चुकवायचीच नसते ते १७६० कारणे सांगतात व काही अपवाद असेही आहेत ५ रु देण्यासाठी २०/२५ रु खर्च करून ही परत येतात.
-- Hemant Marathe
घोरणे इतके घातक असू शकते हेच माहीत नव्हते त्याचबरोबर अगदी साध्या उपायांनी ही आपण ही समस्या दूर करू शकतो हे नक्की याची जाणीव झाली.
-- Shubhangi methepatil
एका अलौकिक व्यक्तिमत्वाने दुसऱ्या अलौकिक व्यक्तिमत्वाबद्दल केलेले लिखाण. काय असेल तो भारावणारा अनुभव.. ! कल्पनाच करू शकत नाही. बहुविधचे खरंच आभार..
-- Smita Kunte
विचार प्रवृत्त करणारा लेख , श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा ह्यातला फरक कळायला हवा . दुसऱ्यांना त्रास देणारी , नुकसान करणारी श्रद्धा काय कामाची ???...असे वाटते
-- Ashwini Gore
मी ब्र ही कादंबरी वाचली व ती परीणाम कारक असल्याचे प्रकर्षाने जाणवले व त्याचमुळे लेखिका कविता महाजन ह्या लक्षात राहील्या. कादंबरी उत्तम च होती पण थोडीफार पाल्हाळीक वाटली. पण विषय कळकळीने मांडला होता.
-- Hemant Marathe
गोविंद विडा ऐकून होतो व त्यात बरेच पदार्थ घालतात हे ऐकून होतो. परंतु इथे पूर्ण माहिती मिळाली. धन्यवाद. फक्त तो आकार येण्यासाठी काय करायचे ते व्हिडिओ द्वारे सांगितले तर उत्तम.
-- Hemant Marathe
अप्रतिम लेख...ग्रेस ह्यांच्या दुर्बोधतेला नाकं मुरडणं किंवा त्याचं भाबडं कौतुक करणं ह्या दोन टोकांपेक्षा एका विचारी भूमिकेतून लेख लिहिला आहे.....सुरेख!!
-- Jagadish Palnitkar
नमस्कार! क्षमा असावी पण मी पहिल्यांदाच कविता महाजन यांच्याविषयी वाचले... आणि ते लिखाण इतके सुंदर झाले आहे की त्यांचे इथे उल्लेख केलेले सर्व लिखाण वाचण्याचा मोह आवरत नाहीये. धन्यवाद, इतक्या थोर प्रतिभेबद्दल सांगितल्याबद्दल आणि त्यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली.
-- Dr. Anuradha Deshpande
खूपच छान. गांधीजी पुन्हा आणखीन जास्त कळले. आताच्या पिढीने वाचायला हवे. इतक्या वर्षाने सुद्धा
गांधीजीं च्या विरुद्ध बोलणाऱ्यांनी वाचले पाहिजे. जे सतत फाळनी ला गांधीजीना जबाबदार धरून बरळत असतात. किरण जोशी यांनी पण छान मुद्धे मांडले आहेत.
-- Vrunda Jadhav
किती छान मांडले आहे दुर्गाबाईंनी.....विरोधकांनाही हेवा वाटावा असा भारतीय जनतेचा विश्वास व आशा आकांक्षा गांधीजींच्या भोवती केंद्रित झाल्या होत्या. आता गेल्यावर त्यांच्या चुका दाखवणारी मंडळी त्यावेळेचे सामाजिक, राजकीय संदर्भ समजून घेण्याची तयारी दाखवतात का? टीका करणे नेहमीच सोपे असते...पण आत्मपरीक्षण करून सत्याला सामोरे जाऊन स्वतः मध्ये बदल घडवून आणणे अवघड असते. अशा अवघड वाटेने जाणारेच महात्मा पदाला पोहोचू शकतात,दुस-यावर टीका करण्याचा अधिकार मग आपोआप प्राप्त होतो,लोक ही त्यांचे अनुसरण करू लागतात कारण त्यांनी एक आदर्श उभा केलेला असतो. बाकीच्यांना, आजच्या पिढीला त्यांच्यावर टीका करण्याचा नैतिक अधिकार नाही.
-- Kiran Joshi
A very good attempt !!
Keep it up.🙏🙏
My suggestion...Once in a week try to conduct a period of English in English.
Strictly avoid use of mother tongue. Let the children be habitual to the instructions that they hear every day.
e.g.... open your book at page no......
Can you do this ?
Repeat after me....
Have you understood ?....etc.
Overall an excellent attempt 💐💐
-- Sudam Kumbhar
बापूंचा हात आणि तोही पाठीवर? धन्य धन्य!! माझ्यावर रोमांच उभे राहिले. अहोभाग्यच म्हंटले पाहिजे. आमच्या पिढीला दुर्दैवाने त्यांच्या विचारमूल्यांशी काहीही देणेघेणे नाही. त्यांचे विचार आचरणात आणणे दूर, त्यांचा अपमान व अवहेलना करून आपण आपली नवी ओळख जगाला करून देत आहोत. सत्य व अहिंसक वृत्तीने बलिष्ठ शत्रूचा मुकाबलाच नव्हे तर नमवताही येऊ शकते, हे त्यांनी सिद्ध केलं. आम्ही आपले ऋणी आहोत बापू.....!
-- Kiran Joshi
निसर्ग शाळेचा अनुभव केवळ अवर्णणीय .खूप सुंदर पद्धतीने तुम्ही ते समजावले आहे.लेखिका रूपाली भोळे यांच्याशी वैयक्तिक बोलता येईल का?बर्याच आदिवासी NGO संस्था आदिवासी मुलांची जेवणाची गरज भागवण्यात धन्यता मानतात.त्यांच्याकडून असा काही उपक्रम केल्यास त्याचा निश्चितच फायदा होईल. धन्यवाद
-- vivek khadilkar
गदिमांचा हा उतारा सर्वाननि वचायका हवा. येता जाता लहान थोर गांधीजी विषयी अनादराने बोलत असतात. त्या महातम्याला जीवे मारणाऱ्यांना देशप्रमी म्हणून उदो उदो केला जातोय तेव्हा हे विचार जास्त लोकांपर्यज्ञत पोचणे खूप गरजेचे आहे. आपले आभार.
खूप खूप धन्यवाद.
-- Swatita Paranjape
I had a very very bad experience of hotel business. In year 2017 I hv started a CHINESE RESTAURANT.. As the author said this industry change the full lifestyle of a owner as well as the staffs... N the staff has to face so many challenges while working in a restaurant..
-- Dr. Anil Sangle
पाऊस आणि लोकसाहित्य हा आवडता विषय अरुणा ढेरे यांनी त्यांच्या खास ललित मधुर शैलीत जुन्या आठवणी काढत मांडला आहे.
- सुभाष नाईक, पुणे
9158911450
-- Subhash Naik
तेंव्हापण वर्तमान पत्रात जाहिरात देत आणि त्याला मिळालेला प्रतिसाद पाहून मौज वाटली। माहीत नव्हती ही कथा। चांगला अनुभव बहुविध मुळे वाचायला मिळाला।
-- Medha Vaidya
परत रविवारचा लोकसत्ता... दोन फुल एक हाफ वाचतोय असे वाटते.... छान 👌👌👌👌लिहीत राहा.... आम्ही वाचन करत राहू...
आपल्याच भाषेत पूर्वी तुम्ही लिहिलंय छापेंगे तो और लिखेंगे...
और लिखेंगे तो और वाचेंगे 😄😄😄😄😂😂😂
-- Rajiv Kulkarni
'पोहे' माहिती छान वाटली. प्रांतानुसार पोहे रेसिपी बदलत जाते. कोकणातील पोह्यात नारळ तर घाटावर शेंगदाणे आणि तिखटपूड वापरली जाते. एस.टी.स्टँड असो टपरी कोठेही पोहे आस्वाद देण्यात तयार असतात.
'कांदापोहे'हा लग्नापूर्वीच्या प्रथम बैठकीतील मानाचा पदार्थ. अनेकांच्या संसाराची सुरुवात बहुधा बैठकीत पोहे खाऊन होते. पोहे हा पदार्थ स्थानमहात्म्य सांभाळून असतो. दही पोहे हा नैवेद्य तर कांदा पोहे हा बैठकीत जावून बसतो. त्यामुळे देवघर ते हाँटेल असा वावर पोह्यांचा दिसतो. मराठी मुलखात पोहे न आवडणारा माणूस मिळणं कठीण. एवढे प्रेम पोह्यांनी प्राप्त केलं आहे.
डॉ. संजय रत्नपारखी
-- Sanjay Ratnaparkhi
किती सविस्तर माहिती दिली आहे दोन्ही लेखांमधून. ही माहिती १९५८ मधील, जेव्हा तंत्रज्ञान एवढं सुधारीत नव्हतं असं म्हणतात. पण हे वाचून असं अजिबात वाटत नाही. आता एवढ्या वर्षांत यांमध्ये आणखी खूपच सुधारणा झाली असणार. खूप खूप धन्यवाद 🙏
-- Hemant Marathe
उत्तम विवेचन.त्यावेळी लढा देऊन भारतात दुसरी स्वातंत्र्याची पहाट आणणाऱ्या सर्वांना आदरपूर्वक वंदन.त्यानंतर संविधानात केलेल्या घटनादुरूस्त्यांमुळे आता तशी आणीबाणी आणणे हे काहीसे अशक्यप्राय आहे. हे विरोधकही जाणतात.पण वातावरण सतत ज्वलंत ठेवणे.ही त्यांची मज बूरी आहे.
-- Prakash Hirlekar
ह्या जुन्या जाहिराती मनोरंजक तर वाटतातच आता वाचायला, पण त्यावेळची राजकीय, भौगोलिक, सामाजिक परिस्थिती ह्याच्यावरही प्रकाश टाकतात...
उदा. त्यावेळी पुणे जिल्ह्याची हद्द वालचंदनगर पर्यंत होती असं दिसतंय!!
-- Jagadish Palnitkar
शिवाजी महाराज, एक उत्तुंग उंचीचा राष्ट्रपुरुष आपल्या मराठी मुलुखात होऊन गेला याचा सार्थ अभिमान वाटतोय. लेखक महोदयांच्या समर्थ लेखणीच कौतुक वाटतयं. धन्यवाद.
-- Diwakar Ganjare
सुंदर लेख. 1092 ला ऐन 12 वी मध्ये उभे धागे आडवे धागे वाचले आणि पुढे कित्येक महिने अस्वस्थ होते.... मध्ये मध्ये लेख व पुस्तके वाचून त्यांचा हा असाच स्वभाव असेल असे वाटले होते. आणि लेखकाने अगदी तसाच रंगवला आहे. खूप माणसे अशी अनिल अवचटांसारखी असती तर जग किती वेगळे दिसले असते!
-- सुकृता पेठे
शांतारामबापूंनी हार कबूल केली हे बरे झाले. एकूण त्या काळातील बऱ्याच लोकांसारखी सुरैयापण गुणी, प्रामाणिक आणि निष्ठावान होती हे खरे. फौंजी भाईसाठी तिने प्रस्तुत केलेल्या जयमाला या रेडिओ कार्यक्रमात आणि टीव्हीवर झालेल्या तिच्या एका दर्शनात दुरून हे जाणविले!
-- Abhinav Benodekar
कुठचाही अभिनिवेश नसलेले अतिशय प्रांजळ कथन... शब्दांकन उत्तम केले आहे... 'नको आहे' ते सर्व काही आहे मात्र 'हवे ते' काहीच नाही.. मीनाकुमारी असो वा सुरैया त्यांच्या आयुष्याची हीच शोकांतिका..
नक्की आठवत नाही, पण बहुधा रेखाने एक मुलाखतीत सांगितले होते.. माझ्या आयुष्याची हीच शोकांतिका की मला सर्व काही मिळाले.. पण एकतर वेळेच्या आधी किंवा वेळेच्या नंतर..
--
कथा वाचण्यापेक्षा ऐकणे जास्त प्रभावी वाटली. रमेश मंत्री यांची 1949 ची ही कथा माझ्या जन्मापूर्वी ची. ती ऐकण्याची बहुविध डॉट कॉम ने मिळवून दिलेली संधी अतिशय सुखद आणि आनंददायी आहे. शरीर आणि आत्मा यांच्यातील नाजूक ,संवेदनशील नाते उलगडण्याचा यातून खूप चांगला प्रयत्न आणि संदेश दिला आहे. वेश्या किंवा तिच्या मुलीबद्दल ही कथा ऐकल्यानंतर सद्भावना निर्माण झाल्याशिवाय राहत नाही. अशा व्यक्तिरेखेबद्दल आदर निर्माण होईल अशीच ही कथा आहे.
-- Madhukar Anap
काय काय सहन केलं असेल त्याकाळी देव व सुरैय्या ह्या सच्च्या प्रेमवीरांनी ह्याची कल्पना येते ह्या लेखमालेमुळे ..आजवर फक्त ऐकून होतो देवसाठी आजन्म अविवाहित राहिलेल्या ह्या सौंदर्यसम्राज्ञी विषयी .. पण ह्या लेखमालेमुळे प्रत्यक्ष तिच्या तोंडूनच ऐकतोय असा भास होतो..
-- Dr. Anil Sangle
हा लेख वाचणं आणि समजून घेणं हीच एक साहित्य साधना आहे. जितकं वाचलं त्यामधे दुर्गाबाईंनी रेडिओ, वर्तमानपत्रे ह्या समाज माध्यमांचा उल्लेख केलाय, त्यामुळे लेखक कशी तडजोड करतात हे म्हणलंय, ते वाचून असं वाटलं कि आजच्या काळात तर काही बोलण्यासारखेच राहिले नाही, आज सगळंच किती सवंग झालंय. दुर्गाबाईंना हे बघवलंच नसतं. अजून एक, " ज्ञापकता " म्हणजे काय?
रोज थोडा थोडा वाचायचा. येव्हढी उच्च भाषा गहन विचार सालग वाचून, समजून घ्यायची सवय राहीली नाही आहे.
-- jyoti patwardhan
लेख एकांगी वाटतो, एखाद्या विषयाकडे लेखकाने साधक बाधक विचार नं करता त्याबद्दल आपल्याच चष्म्यातून बघून, स्वतःच्या आकलनाप्रमाणे लेखन केलं तर नकळत त्या विषयावर अन्याय तर होतोच पण समाजात गैरसमज/ संभ्रम पसरतो. अर्थात आपल्या देशात अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आहे, तेव्हा हे घडायचंच.
-- jyoti patwardhan
खूप सुंदर आणि प्रामाणिक लिखाण! आवडलं. तुमच्या सर्व चित्रपटांतून तुमची सौंदर्यदृष्टी आणि मानवी नात्यांबद्दलचं कुतूहल दिसतं. शुभेच्छा.
-- Yogesh Tadwalkar
खूप सुंदर शब्दांमध्ये सुरैय्याच्या जीवन प्रवासाची दास्ता ह्या लेखामध्ये बयान केली गेली आहे ... आता ह्या सौंदर्यसम्राज्ञीची पुढील प्रवास जाणून घेण्याची उत्सुकता लागून राहिली आहे !!
-- Dr. Anil Sangle
माहिती म्हणून चांगला लेख. पण त्याचा भारतीय राजकारणाशी लावलेला संबंध हे कम्युनिस्टांच्या सडलेल्या विचाराच प्रतिनीधीत्व करतात. चीन व रशिया मधे कम्युनीस्ट केव्हाच संपला आहे. कम्युनिस्ट विचार सरणी ही नैसर्गिक मानवी व्यवहारांशी फारकत घेणारी कृत्रिम वागण्याची पद्धत आहे. गेली अनेक वर्ष या मनोवृत्तीने भारतीय समाजाला अफिमची नशा दिली. त्यातील वास्तवता समोर आणने म्हणजे मॅकार्थीझम नव्हे. इंदिरा गांधीसह जगातील सर्व हुकूमशहांचा इतिहास सध्याच्या राजकारण्यांसमोर आहेत. ५५ वर्षातील ऐतिहासिक चुका दुरूस्त करतांना ते स्वत: ऐतिहासिक चुका करणार नाहीत.
-- Chandrakant Chandratre
सायकलींच्या चकाकत्या हँडलबारच्या खाली एक डायनॅमोवर चालणारा दिवा बसवायची सोय म्हणून एक ब्रॅकेट असते.. ( होय, सायकलला दिवा नसेल किंवा डबलसीट जात असू तर पोलीस चक्क पकडत असत.) त्या ब्रॅकेटवर ऍटलास सालकलीचा A, ह्रर्क्युलिस सायकलीचा H रॅले सायकलीचा swan पंच केलेले असत त्यावरून सायकल समोरूनओळखीत. सायकलींना देखील चॅसीस नंबर असतो बरं!
-- Shriram Bhide
राष्ट्र म्हणजे केवळ जमिनीचा तुकडा नव्हे हे जेवढे खरे आहे तेवढेच ते केवळ राष्ट्रीय अहंकारावरही आधारलेले नाही। राष्ट्र म्हणजे इथली बहुसंख्य जनता, खेड्यापाड्यांत अन् दऱ्याखोऱ्यांत राहणारी। त्यांनी कोणता अहंकार बाळगावा? या सामान्यांच्या एकसमान हितासंबंधांवर आधारित राष्ट्रबांधणीची गरज होती। हे फक्त महात्मा गांधींनी ओळखले होते। डॉक्टर साहेब या महान आत्म्याबाबतीत कधीच फारसे अनुकूल नव्हते। आणि ते स्वाभाविकही होते। त्यांची विशिष्ट विचारसरणी त्याचे द्योतक आहे।
-- Harihar sarang
सहस्त्रबुध्दे साहेबांनी तत्कालीन केलेल्या टिपणात आज पर्यंत कोणताही फरक पडलेली नाही. त्यांचे मुळ लिखान सर्वांपर्यंत पोहोचल पाहीजे.
-- Chandrakant Chandratre
मस्त सुंदर लेख. आता Whatsapp साठी अतिशय उपयुक्त असा G Board multilingual keyboard तसेच Google voice typing उपलब्ध आहे.यामुळे मराठीतून कोणताही शब्द सहजगत्या व जलद लिहिता येतो. विज्ञानाची कमाल.
-- Shrikant Athalye
फारच सुंदर समिक्षण. जगातील सर्व माणसांची घडण, स्वार्थ आणि भिती, या दोन फॅक्टरस् भोवती फिरते. किंबहुना सर्व मानवी व्यवहार या दोन बाबींभोवती फिरत असतात. म्हणूनच अमेरिका आणि भारत यातील न्याय व्यवस्थेचे गुणदोष देखील समान दिसतात.
-- Chandrakant Chandratre
अशी माहिती वाचल्यावर नवीन काहीतरी शिकायला मिळाल्याचा आनंद वाटतो . शास्त्रीय पुस्तकांपेक्षा अशी लेखातून मिळालेली माहिती वाचनीय वाटते .
-- atmaram jagdale
खूपच सुंदर लेख लिहिला आहे . एखाद्या व्यवतीचा ' त्याच्या साहित्य कृतीचा ' कार्य कर्तृत्वाचा आटोपशीर आणि वाचनीय परिचय कसा असावा याचं उत्तम उदाहरण .
-- atmaram jagdale
छान अनुभव। ग्रेट पोटेनशिअल असलेले तें सारखे लेखक विचारवंतच कोष फाटून एवढे विशाल होऊ शकतात। सामान्य माणसाचा कोष अधिकवेळा उद्ध्वस्त होण्यासाठीच फटतो की काय कुणास ठाऊक?
-- Harihar sarang
अगदी १००% योग्य विचार मांडले आहेत आपण. वाचताना मधून मधून मला सारखं वाटत होतं की माझे विचार यांना असे कळले? मीही यातील खूप गोष्टी लोकांना सांगून गेले वर्षभर मानसिक जाग्रुती करण्याचा प्रयत्न केला. हा लेख जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत जाणे आवश्यक आहे.
-- Hemant Marathe
वा!! नेहेमीप्रमाणेच उत्तम लेख!!
भाषा आणि संस्कृती कश्या एकमेकींना धरून चालत असतात ह्याची जाणीव होते.
'आढ्याचं पाणी वळचणीला जातं' ह्या उल्लेखावरून एकनाथ महाराजांचा "पाण्याला लागली तहान" हा अभंग आठवला. त्यात "वळचणीचे पाणी आढयाला लागले" असं एकनाथ म्हणतात!! अर्थातच रूपकात्मक पद्धतीनी जीव आणि शिव ह्यांच नातं समजवण्यासाठी तसा उल्लेख आहे. असो.
-- Jagadish Palnitkar
एकदम छान लेख.लहानपणीच्या आठवणींना उजाळा मिळाला.पाव किलो,अर्धा किलो,एक किलो अशा वस्तू आधीच भरून ठेवण्याची सोय व सुटसुटीतपणा यामुळे प्लँस्टीक पिशव्यांना सुरुवात झाली.पण त्यामुळे पर्यावरणाचे मोठे नुकसान झाले आहे.
-- Vilas Ranade
चांगला लेख आहे.आमच्या लहानपणी "पावसाच्या धारा येती झरझरा,झाकळले नभ सोसाट्याचा वारा"हि कविता होती. त्या कवितेत "चिमण्या वळचणीत बसती" अशी एक ओळ आहे.
-- Vilas Ranade
केवळ अप्रतिम, फार सुरेख व्यक्त केलंय द्रौपदीचं मनोगत, तसं तर संपुर्ण महाभारतात विविध मानवी भावभावनांचा उत्कट आविष्कार दिसतो, त्यामुळेच व्यासपर्व जितकं भावतं तितकंच युगांतही आणि मृत्युंजयसुद्दा
-- Preeti Bakshi
खुप-छान लिहीलंय.
द्रौपदीच्या बाजूने विचार करुन विचारलेले प्रश्न खरोखरच विचार करायला लावणारे आहेत.
आणि अनुत्तरीत आहेत.
लेख आवडला.
-- श्रीनिवास-लखपती-पनवेल.
-- Shriniwas Lakhpati
खूपच गहिरं लिहिलं आहे . महाभारतातील सर्वच व्यक्तिरेखा वैशिष्ठपूर्ण आहेतच . आनंद साधले यांनी मानवी पातळीवर या व्याक्तिं च्या मनाचा ठाव घेतला आहे . ते वाचनात आलेलं . आज लेखिका सुनेत्रा ओक यांनी लेखनीतून उभी केलेली द्रौपदी मानवी हाडामासाची आणि भावविभोर वाटली . छान लेख . आवडला .
-- atmaram jagdale
१९६० ते १९७० हे दशक आठवले. अनेक गावात याच सुमारास वीज आली. यावेळी प्लॕस्टिक नगण्य होते. हाताच्या बोटावर मोजण्या इतक्याच घरी टेलिफोन होते. तेही वीज आल्यानंतर. प्रत्येक गावात खेळण्यासाठी मोकळी मैदाने होती. शाळा सुटल्यावर दिवेलागण होईतो सर्व बालगोपाळ मैदानावर निरनिराळे देशी खेळ खेळण्यात मग्न असत. मग घरी परतल्यावर हातपाय धुवून आधी पाढे मग येत असेल तसे रामरक्षा आणि इतर काही म्हणून रात्रीचे जेवण असे. नंतर गृहपाठ की झोप. ती मात्र गाढ असे. असो , ते दिवस संपल्यातच जमा...
-- Subhash Karmarkar
डॉ. कृष्णा एला यांचे अभिनंदन, आभार आणि इतके महत्वाचे संशोधन पुर्णत्वाला नेण्या बद्दल आम्ही सर्व भारतीय सदैव कृतज्ञ राहू. प्रीती छत्रे यांनी ओघवत्या भाषेत हा प्रवास मांडला म्हणून त्यांचेही आभार.
-- Subhash Karmarkar
मला वाटतं जास्तीत जास्त चाचण्या व जास्तीत जास्त लसीकरण हाच कोरोनावरती सध्याच्या घडीला प्रभावी उपाय दिसतो आहे. कारणांची चर्चा व एकमेकांवर चिखलफेक खूप झाली. प्रशासन,आरोग्य यंत्रणा,नागरिक,राजकीय नेते,सरकार सर्वांनी नियम,शिस्त पाळा आणि कामाला लागा...
-- Kiran Joshi
आजोबाच्या किराणा दुकानात एक पेट्रोमैक्स होते. त्याला आम्ही ग्यासबत्ती बोलायचो. रात्रि ग्यासबत्तीचे काम झाल्यावर नवीन मेंटल लावतांना विझवलेल्या शुभ्र मेंटलला अगदी अलगद काढुन आजी मला खायाला द्याची.
-- Sandeep Sapkale
तात्यारावांनी याही विषयावर किती सुंदर लिहिले आहे. खरच प्रत्येक विषयांमध्ये अगदी मुळात जाऊन मुद्देसूद लिहीण्याची त्यांची हातोटी वाखाणण्याजोगी आहे.
-- Hemant Marathe
एखादी सुज्ञ व्यक्ती भोवतालची परिस्थिती जशी असेल तशी तिच्याशी जुळवून घेते व त्यातूनही स्वतःला घडवणे, बोध घेत राहणे हे कसं साधते हा बोध आपण ह्या लेखातून घ्यायचा.
-- jyoti patwardhan
स्वातंत्र्यवीर सावरकरांना प्रणाम! स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे अलौकिक व्यक्तिमत्त्व शब्दबद्ध करणं हे खूप अवघड! पण श्री पु भा भावे ह्यांनी समर्पक शब्दात छान केले आहे। त्याच बरोबर स्वजनांनी केलेलं दुर्लक्ष ही व्यथा वाक्या वाक्यात जाणवते। काळजाला भिडते। प्रथमच असं लेखन वाचले।
-- Medha Vaidya
आपल्या शरीराला आवश्यक तेवढे ग्लुकोज गोड न खाता मिळते पण आपण जे साखर टाकलेले पदार्थ खातो त्याची शरीराला सवय लागते कारण त्यात फ्रुकटोज असते.आणि आपण अडिक्शन मुळे हे पदार्थ सोडू शकत नाही .शरीरावर चरबी वाढली तर बिघडत नाही पण फ्रुकटोज हे लिव्हर,हार्ट,लंग्ज,या अवयवांवर चरबी वाढवतात. त्यामुळे लाईफस्टाईल आजार होऊन सर्व घरातील सदस्यांना ते कायमस्वरूपी त्रास देतात.शिवाय साखरेचे अति प्रमाण दातांचे विकार वाढवतात व हाडे ठिसूळ होऊन घूडघे दुखी व अर्थोयटीस होतो.मुलांमध्ये लठ्ठपणामुळे होणारे आजार आणि हार्मोन्सचे असंतुलन साखरेचेच परिणाम आहेत.डिप्रेशन आणि ताणतणाव हे मानसिक आजार गोडाचे पदार्थ खाणे किंवा पिणे याचा परिणाम आहेत.हे समजल्यापासून मी व माझ्या कुटुंबाने साखर,गूळ, मध,खडीसाखर आणि साखरेपासून बनलेले सगळे पदार्थ कायम सोडले आहेत.
-- Suresh Kulkarni
बुवांचे लेखन मला नेहमीच आवडत आले आहे . चटपटीत ' कुरकुरीत खमंग आणि लज्जतदार असे त्यांचे लेख असतात . शिवाय ज्ञानात भर पडते . बहुश्रृतता येते . काही म्हणा . पण त्यांचं पुस्तक दिसल्यावर ते मी पटकन उचलतो एवढं खरं
-- atmaram jagdale
खूपच छान असा हा लेख आहे. मी स्वत: psychologist आहे. अणि ग्रामीण भागामध्ये काम करते. हा लेख लिहिल्याबद्दल या लेखिकेला मी धन्यवाद देऊ इच्छीते.
-- Chinmayee naik
काहितरी पाचकळ लिहायचे. मला कधीच भावले नाहीत. कदाचित पु.ल. वगैरे वाचल्यानंतर माझ्या अपेक्षा फारच वाढलेल्या असाव्यात! असे दुय्यम लेखक, लेख इथं न आले तरी चालतील! बाकी मजा येतेय. धन्यवाद.
-- Milind Kolatkar
सुंदर . . .नेहेमी प्रमाणे मार्मिक. . . वस्तुस्थिती ची जाणीव करून देणारं पण विनोदी शैली आवडली . . .Yes Prime Minister ची आठवण करून देणारे सदर . . .
-- Diwakar Ganjare
भारतात महात्मा गांधींसारखा युगपुरुष झाला नसता तर देशाचे काय झाले असते याची कल्पनाही करवत नाही . . . कट्टरपंथी हिंदु महासभा, संघ आणि मुस्लिम लीग यांनी शेवटी डाव साधलाच हे आपलं दुर्दैव . . . विचार करायला लावणारा सुंदर लेख. धन्यवाद.
-- Diwakar Ganjare
ऑर्वेल व हक्झले यांनी कल्पनाही केली नसेल अशी "सोशल मिडिया" नावाची एक अजिबात सोशिक नसलेली कधीकाळी मानवी असलेली ( म्हणजे आता अमानवी/ झालेली) एक जबरदस्त शक्ती उदयास आली आहे. तुम्ही मायाजालावर काय वाचावे, बघावे याचा ताबा कधीच व नकळतच या शक्तीला वापरणार्यांच्या हातात आपणच "I agree" असे बटण काहीएक न वाचता दाबून दिलेली आहे. त्यातूनच तुमचे विचार हवे तसे वळवायची मुभाच आपण त्यांना देऊ केलेली आहे.
हे सुकाणु धरणारे आहेत कोण? पूर्वी कथांमध्ये "आपला एक हितचिंतक" असे पत्र लिहिणारा जसा कायमच अहित चिंतणाराच असायचा तसेच हे आहे. तुम्ही विशिष्ट प्रकारे विचार करणे तुमच्या (खरे तर त्यांच्या) हिताचे कसे आहे हे तुम्हाला ठसवून तुमची विचारप्रक्रियाच मुळी एका विविक्षित दिशेने नेणारे. मेँढपाळ.....
खोलवर विचार जरी केला तरी देखील आपण सापळ्यात अडकल्याचे वास्तव समोर येऊन भय वाटते अन् मग पिंजर्यात अडकलेला उंदीर जसा आपण अडकल्याचे सत्य दृष्टीआड करून आमिषावर ताव मारीत राहतो त्यात अन् आपल्यात काही फरकच उरत नाहीये.
-- Shriram Bhide
आजच्या काळात हे सगळं स्वप्नवतच वाटतं. हल्लीचा काळ certification चा आहे, शिक्षण क्षेत्रात NAAC द्वारे संस्थांचे मूल्यांकन करून Grade दिली जाते. त्यांचे निकष, UGC द्वारे colleges साठी ठरवलेली best practices हे सर्व ह्या शाळेत शंभर वर्षांपूर्वीच अस्तित्वात होतं हे वाचून चकित व्हायला झालं. खरंच अशी दूरदृष्टी असलेले संस्थाचालक, मुख्याध्यापक, शिक्षक लाभणं हे त्या विद्यार्थ्यांचे केव्हढं भाग्य
-- jyoti patwardhan
उत्तम लेख आहे. वाचन म्हणून व विचार म्हणूनही उत्तम आहे. प्रश्न आहे तो हि विचारसरणी अंमलात आणण्याचा. गांधी ज्या राजकीय पक्षाशी संबंधित होते त्याच पक्षाने त्यांची विचारसरणी गुंडाळून ठेवली तर बाकीच्या पक्षांकडून व जनतेकडून काय अपेक्षा ठेवणार?
-- Hemant Marathe
चळवळींसाठी मार्गदर्शक असे विचार। समाजात असलेल्या असंतोषाला वळण देण्यासाठी आणि नवीन मूल्यव्यवस्थेच्या प्रस्थापणेसाठी आवश्यक असणारा अवकाश पुरविण्यासाठी एका बंडखोर तत्त्वज्ञानाची आवश्यकता आहे। प्रचलित तत्त्वज्ञानाची व्यवस्था ही प्रस्थापितांच्या हितसंबंधांचे संरक्षण मात्र करते।
-- Harihar sarang
हिंदू मुसलमान प्रश्न सोडविण्यासबंधीची ईतिहास मीमांसा सर्वंकष वाटत नाही। सदर लिखाणात दुरान्वयाने महात्मा गांधींचा संबंध दाखवून शेजावळकरांनी आपल्या पूर्वग्रहाचे दर्शनच घडवून आणले। सदर मीमांसा शेजवलकरांच्या विद्वत्तेला शोभणारी नाही, तसेच हिंदू मुसलमान प्रश्न सोडविण्यासाठी मार्गदर्शकही ठरू शकत नाही।
-- Harihar sarang
लेख वाचून तो काळ डोळ्यासमोर उभा राहिला....
१९५७ साली पुण्याहून मुंबईला नोकरीसाठी रोज बाई, तिच्या घरी स्वैपाकाला बाई, प्रीतिविवाह सर्रास होत असावेत....
आश्चर्य वाटलं..
“तिच्यासाठी दोन पौंड पाव घेत असे”...
त्यावेळी पाव पौंडात मिळत असावा... दशमान पद्धती नंतर लागू झाली.. दोन पौंड पाव म्हणजे किती याचा अंदाज बांधता येत नाही...
--
माझे स्वतःचे कोरोनावरील "कोरोना : भयप्रद-भययकंपित इतिहास " नामक पुस्तक प्रसिद्ध झाले असल्याने या लेखाशी पूर्णतः सहमत ..
प्रा.विजयकुमार भवारी
-- Vijaykumar Bhawari
मुसलमानांच्या आक्रमणाचा धोका न ओळखू शकणारा हा राजा चतुर्वर्गचिंतामणी हा व्रतवैकल्यांना अति महत्त्व देणाऱ्या ग्रंथाच्या रचनाकार अशा हेमाद्री पंडिताला राज्याचा प्रधानमंत्री करतो। राज्यप्राप्तीसाठी धोक्याने आमनदेवाचे डोळे काढतो। हेमाद्री पंडितांच्या चिथावणीने चक्रधर स्वामींच्या हत्येची आज्ञा देतो। भारतीय इतिहासाला अत्यंत अनिष्ट वळण देणाऱ्या या राज्याची ज्ञानेश्वरकृत स्तुती हा केवळ प्रथेचा भाग असावा। लेख एकंदर माहितीपूर्ण। विस्तृत माहितीसाठी ब्रह्मानंद देशपांडे लिखित देवगिरीचे यादव हा ग्रंथ पहावा।
-- Harihar sarang
वर्तमान अथवा भविष्याचा विचार करता मुलाच्या वडीलांचे विचार अगदीच चुकीचे म्हणता येत नाहीत, जर मुलगा ऐतखाऊ असेल तर. परंतु जर मुलाला स्वतः ला काही करायचे असेल तर त्याला पाठिंबा द्यायलाच हवा. त्याला सांगू शकतो सरकारी कोट्यातील प्रवेश मिळेल असे गुण तु मिळवायचे व पुढे जायचे.
-- Hemant Marathe
खूप अभ्यासपूर्ण माहिती दिली आहे. ज्यांचा हा अभ्यासाचा विषय नाही किंवा आधी कधी नव्हता त्यांनाही या लेखातून खूप छान आणि वेगळ्या विषयावरची माहिती मिळाली.
पुनश्च उपक्रमाला धन्यवाद !
-- Bhanu Pandharpure
खूप छान लेख. संगमेश्वर माझं आजोळ असल्यामुळे अगदी आत्मीयतेने वाचला. लेख जुना असला तरी अजूनही तिथल्या खेड्यात फारसे शहरीकरण झालं नाहीये मंदिर परिसरही अगदी untouched आहे. लेखाच्या निमित्ताने पुन्हा एकदा त्या परिसरात फेरफटका मारला.
-- Bhagyashree Chalke
विषय समजून घ्यायचा की नुसतीच नजर टाकायची, यावर वाचनाची गती अवलंबून असते..सगळे वाङ् मयप्रकार एकाच मोजपट्टीने नाही मोजता येणार..खूप छान, उद् बोधक लेख..✍👌👌
-- Renkoji Dahe
माझं जे काही भलं करायचं, ते इतरांनी..या विचारातून आजही समाजमन बाहेर पडले नाही.
माझ्या प्रगतीसाठी मीच प्रयत्न करायला हवे, हा मूलभूत विचार इथल्या समाजात रूजला नाही पाहिजे, लोक पूर्णतः सरकार पक्षावर अवलंबून राहिले पाहिजेत, असे जाणीवपूर्वक प्रयत्न केले गेले..आजही आम्ही त्या मानसिक गुलामगिरीतून बाहेर पडलो नाही. याला अपवाद ना शहरी, ना ग्रामीण..सर्वांची सारखीच मानसिकता आहे..
खूप परखड, दृष्टे विचार..✍👌👌
-- Renkoji Dahe
मस्त लेख आहे . लेखकाचे निरीक्षण उत्तम - एवढेच काय सक्सेस लिटरेचर वरची पुस्तक सुद्धा आपल्यातला कमी पणाच अधोरेखित करतात . मिडियाने खरोखरच काल्पनिक भिती उभी केलीय हे खरं आहे . लेख आवडला .
-- atmaram jagdale
ही कथा ऐकायला खूपच छान वाटलं, तुमच्या ह्या उपक्रमाचे कौतुक व विनंती आणखी लेख ऐकता येतील असे काही करा जेणे करून माझ्यासारख्या वाचण्या पेक्षा ऐकण्या वर प्रेम असणार्या वाचकाना अधिक आनंद मिळेल. त्यासाठी अधिक शुल्क आकारले तरीही आवडेल.
-- Viraj Londhe
सात ऑगस्ट अठराशे 61 ही गुरुदेवांची जन्मतारीख.
यानिमित्ताने त्यांच्या कवितांचे उत्तम भाषांतर करणाऱ्या नार्वेकर यांचे अभिनंदन!
रवींद्रनाथांनी गीतांजली काही काव्ये 1909 मध्ये लिहिली .
पुढे 1912 मध्ये इंग्लंडला जाताना त्यांनी बोटीवर त्यातल्या कवितांचे भाषांतर इंग्लिश मध्ये केले.
त्याच वर्षी जून तीस तारखेला या कवितांचे केंब्रिज येथे रसिक साहित्यप्रेमी समोर वाचन झाले आणि एका वैश्विक आणि अद्भुत प्रतिभेचा साक्षात्कार साहित्य जगताला झाला.
पुढे 1913 च्या नोव्हेंबर 13 तारखेला शांतिनिकेतन येथे गीतांजली ला नोबेल प्राईज मिळाल्याची बातमी आली.
या दोन भाषांतरित कवितांनी गुरुदेव टागोरांच्या अलौकिक जीवनाचे पुन्हा एकदा स्मरण करून दिल्याबद्दल सर्व संबंधितांचे धन्यवाद !
-- Anant Tadwalkar
अस्वस्थता निर्माण करणारी, पण छान माहिती। मर्क्सवादाचा Essence आणि प्रत्यक्ष अँप्लिकेशन हे दुर्दैवाने सुसंगत राहिले नाही। मानवतावाद हा त्यांच्या तत्त्वज्ञानाचा आत्मा वाटतो। पण व्यवहारांत त्याचे काय झाले,हे आपण बघतोच आहोत। त्यांचा "जाहीरनामा" The Communist Manifesto" वाचला तर साम्यवादाची प्रेरणा लक्षात आल्याशिवाय राहणार नाही।
-- Harihar sarang
महात्मा गांधींनी आपल्या आत्मकथेत Civil disobedience च्या भरकटलेल्या चळवळीसंबंधी लिहिताना यासंबंधी अत्यंत सुंदर विचार मांडलेले आहेत। ते मुळतूनच वाचले पाहिजेत। Part V, Chapter No. 33, chapter Name. A himalayan miscalculation
-- Harihar sarang
नमस्कार,
जरी गुळ, गोड, इ. बाबत आपला लेख असला तरी नक्कीच *गुऱ्हाळ* नाही वाटला. जुन्या म्हणींचा अर्थपूर्ण उपयोग खूप आवडला. त्यातील काही म्हणी खूपच मजेशीर व नवीन पण वाटल्या.
खूपच *गोड* लेख आहे 👍👍
-- Sudam Kumbhar
पुणेकरांचे, "महाराष्ट्रीय" असे सार्वत्रीकरण (generalisation) करणे व पुणेकरांचे आलेले अनुभव महाराष्ट्रीयनांचे म्हणणे हा लेखकाचा अल्पानुभव मानायचा कि पुणेकरांचा अपमान हे सांगणे अवघड आहे. छापायला सोपे म्हणून मी यांस पुणेकरी अनुभव म्हणतो.
१९५७ पूर्वी दहा ते पंधरा वर्षे आलेला पुणेकरांचा अनुभव व्यक्तिविशेषणात मात्र अजूनही कालबाह्य झालेला नाही. पुणेकरांवरील फिरणारे विनोद व, "तुम्ही काय वाट्टेल ते म्हणालात तरी चांगले शिक्षण घ्यायला, चांगली नोकरी करायला व रिटायरमेंटला इथेच यायचा जीवाचा आटापिटा करता ना? मग खुषाल तोंडाला येईल ते बोला! आम्ही असेच आहोत!" या पिड्यान् पिढ्या कमावलेल्या वृत्तीने केलेला पलटवार यात फारसा बदल झालेला नाहीये.
चुका काढण्याची / चोखंदळ वृत्ती, सहजी विश्वास न दाखविण्याची / तावून सुलाखून , जोखून मगच संपूर्ण विश्वास टाकण्याची सावध वृत्ती; सौंदर्याचा आस्वाद न घेता चुकाच शोधायची वृत्ती/ सौंदर्यात, शुद्धतेत तडजोड न करण्याची वृत्ती असे अवगुण (इतरांच्या दृष्टीने) / गुण ( पुणेकरांच्या मते) असे हवे त्या चश्म्यातून पुणेकरांस बघायला सर्वजण मोकळे आहेत. कारण मुळातच पुणेकर इतरांच्या त्याच्याबद्दलच्या मतांना शून्य किंमत देतो ( पुणेरी शब्दात फाट्यावर मारतो!)
आता कळले का ६५ वर्षांऩतरही हा लेख किती समर्पक आहे?
😀😀
श्रीराम भिडे
अर्थातच पुणे!
😃😃
-- Shriram Bhide
लेखकाची भूमिका आणि निरीक्षण रास्त आहे . वाचना बदले खूप कमी लोकांना - संस्थांना आस्था आहे . मी माझ्या परिसरातील दोन तीन वाचनालये अशी पाहिली आहेत तिथे कोणतीही भरताड पुसाळे खरेदी करून ठेवतात कुणी हातही लावत नाही . ग्रंथ पाल जागेवर नाही . .
-- atmaram jagdale
सुरेख लेख आणि विश्लेषण ! लेखकाने आपला मुद्या मत विस्ताराने स्पस्ट केले आहे . एवढा आदर्शवत समाज घडवायचा तर खूपच मूल्यांचा दिर्घकाळ अंगीकार करावा लागेल . अर्थात समाजात दिसणारी उथळ मूल्य पाहिली की आपला आत्मा आगोदर गळाठून जातो . तो परिस्थिती शरण केंव्हा होतो कळतही नाही . अर्थात व्यक्तिशः मला लेख खूप आवडला - एक व्यक्ती म्हणून आपण आपल्या मनाचा धाक मानलाच पाहिजे :
-- atmaram jagdale
वाचली छान! या निमित्ये दि. बां. चा फोटो पाहिला आणि मनात असलेल्या प्रतिमेसारखेच त्यांचे व्यक्तिमत्व असल्याचे बघून खुश झालो.
पुढे दि. बा. खूप मोठे झाले. त्यांनी माणूसच्या मांजगांवकरांबरोबर वार्ताहर (!)म्हणून केलेल्या प्रवासाचे सरळ आणि स्पष्ट वार्तानकन आजही आदर्श आहे!
-- Abhinav Benodekar
1931 या काळाला अनुरूप असा माहितीपूर्ण आणि प्रशंसापात्र, उद्योगजकाविषयीचा लेख.
1991 नंतरच्या जागतिकेकारणांनारच्या काळात त्याचे तेव्हडेच महत्व राहील याची शंका वाटते!
-- Abhinav Benodekar
हमीद दलवाईबद्दल माझा प्रागतिक मुसलमान मित्र -जो गुजराथी माध्यमातून शिकलेला, उर्दूचा गंध नसलेला -म्हणवयाचा "दलवाईला मुसलमान असण्याची लाज वाटते!"दुसऱ्या मित्राच्या वडिलांनी त्याला मराठी मिडीयम आणि त्याच्या बहिणीला उर्दू माध्यम असा तोडगा काढला!
हमीद दलवाईच्या लिखाणा -विचारावर बव्हंशी हिंदूच बोलतात /लिहितात!
मात्र दलवाई महात्मा फुल्यांसारखाच मोठा विचारवंत आणि सक्रिय सुद्धा!
-- Abhinav Benodekar
अमित भाईंचा हा लेख केवळ महाराष्ट्रातीलच नव्हे; तर हिंदुस्थानातील मुस्लिम समस्येवर सुचविलेला एक उत्तम उपाय आहे. ही बाब भारतातील राजकारणी, समाजकारणी आणि शिक्षण विद लक्षात घेतील तो सुदिन म्हणायचा.
-- Prashant Chaudhari
हमीद दलवाई नी मोजक्या आयुकाल खंडात परिवर्तनाचा संघर्ष केला तो अद्वितीय आहे. दुर्दैव असे की पु. ल. देशपांडे, रामचंद्र गुहा, साने गुरुजी आणि साधना आणि काही मोजके अपवाद वगळता मराठी सारस्वताने त्यांची फारशी दखल घेतलेली नाही. भारताने वैश्विक संवेदना असणारी डॉ. रवींद्रनाथ टागोर, म. गांधी सारखी दिग्गज जगाला दिलीत. इथल्या भूमीत मात्र सनातन्यांच्या कोलाहलात उदारमतवाद आणि तर्कपूर्ण बुध्दीवादाची हेटाळणी करून तो कुजवल्या गेला. दुर्दैव आहे भारतीय समाजाचे की आम्ही अजूनही मध्ययुगीन काळात जगतो आहोत.
-- Diwakar Ganjare
शरदःचंद्राची ओळख भटांमुळे झाली. मात्र श्री. नेमाडेन्नी या व्यवसायावर बरंच काही लिहिले आहे!"मराठी साहित्य म्हणजे झोपडपट्टी आहे!"हे मत अतिरेकी असले तरी चिंत्य आहे!
मात्र मला जास्ती करून वाचनालयामधेच पुस्तके खपतात हे माहिती असून पुस्तके प्रकाशित करणाऱ्या प्रकाशकांबद्दल आदरच आहे!
-- Abhinav Benodekar
तेंव्हा आत्तापेक्षा परिस्थिती जास्त वाईट होती,लाज वगैरे स्वतः चे सोडा ;प्रखर विरोध होता. रघुनाथ धोंडो, समजस्वास्थ हे वाचल्यावर कळते. जाहिराती लोक चोरून वाचत असणार!
-- Abhinav Benodekar
सद्य काळाला लागू पडतोय हा लेख। सध्या बहुतांश मंडळी घरात असताना स्वतःशी असलेले नाते, कुटुंबातील नातेबंध आणि जिव्हाळ्याचा बेटांशी असलेले भावबंध याचे महत्त्व सर्वांना प्रकर्षाने जाणवले।
-- शुभदा चौकर
मराठीत मला तरी राम/ दशरथ नावावरून सीता ह्या अर्थाचे नाव मलाही आठवत नाही. काही हिंदी नावांचा उलगडा करावा ज्यांचा अर्थ सीता असा सर्वमान्य आहे. दोन हिंदी नावे - रामकली, रामप्यारी.
-- Mukund Karkare
आमच्या लहानपणीचे एक आवडते चॉकलेट .माझ्या आईचे काका (माझे आजोबा ) महिन्यातून एखाद वेळी आमच्या घरी येत असत. खाकी हाल्फ पॅंट व पांढरा शर्ट असा त्यांचा पोशाख असे.आम्हा सर्व बच्चे कंपनीला एक एक रावळगाव चे चॉकलेट ते नेहेमी देत असत.आज फन्नास/पंचावन वर्षानी सुद्धा जिभेवर त्याची चव रेंगळते आहे.
-- vivek khadilkar
अप्रतिम लेख आहे . खानोलकरांचं कोणतही लेखन मी आवडीनं वाचतोच . खूपच उदभूत - वेगळ्या जगाला स्पर्श करणारं लिहितात ते . आजचा लेख खूपचं सुंदर ! आवडला
-- atmaram jagdale
व्हिक्टोरिया नं.203 हा अतिशय मनोरंजक चित्रपट होता.अशोककुमार व प्राण यांची अफलातून विनोदाची केमिस्ट्री, खुर्चिला खिळवून ठेवणारी अत्यंथ रहस्यमय कथा,सायराबानू ची दिलखेचक अदा,थोडा~सा ठहरो हे सेक्सी तर दो बिचारे बिना सहारे हे धमाल विनोदी अशा बहारदार गाण्यांमुळे हा चित्रपट सुपर डूपर हिट झाला होता.
-- Vilas Ranade
माझे वडील रेल्वेत तिकिट तपासनीस होते.त्यांच्यासोबत आणि नंतर कामानिमित्त भरपूर रेल्वेप्रवास झाला.
लेख वाचताना मज्जा वाटली. आठवणींचे अनेक तुटक दुवे जुळले.इंजीनमधुन प्रवास केल्यासारखे वाटले.
आभार!
-- निशिकांत tendulkar
केतकरांचा जागतिक राजकारणाचा अभ्यास आणि आवाका प्रचंडच आहे. आणीबाणी हा आचंद्रसूर्य वादाचा मुद्दा राहणार आहे. एका वेगळ्या दृष्टिकोणाचा अभ्यासपूर्ण लेख.
-- Manoj Deshmukh
लेख खरच विचार करायला लावणारा आहे. सध्या साधं रोजचं वर्तमानपत्र कितीजण पूर्णपणे वाचतात? अगदी आपल्यालाही इच्छा असूनही ते पूर्ण वाचणे बरेचदा गडबडीत शक्य होत नाही. मोबाईल चा वापर मात्र अतोनात वाढला आहे. व आता त्याला कोणताच इलाज नाही.
्
-- Hemant Marathe
पिंगे अलिप्तपणाने, कमी शब्दात पण पक्क्या विचारांनी आकर्षक लिहितात. ओर्वेल गाजलेला पण त्याच्या लिखाणाचा अनावश्यक तपशील न देता त्याच्या वधूसंशोधनाच्या मोहिमेचा तपशील पिंग्यांनी दिला आहे.. इंगज -कोकणी आर्थिक दृष्टिकोन साम्यामुळे ओर्वेलचे म्हणणे पिंगे अचूक लिहितात.
-- Abhinav Benodekar
अनिल अवचट म्हणजे आवडता लेखक माणूस किंवा माणूस लेखक, कारण या दोन्हीत नंबर 1! सुमित्राजीचे सिनेमे आपल्याला भयानकच आवडलेले, मात्र त्यामागची मेहनत, तळमळ आत्ता समजली. मंझिल जितनाही उसका रास्ताभी खूबसूरत है!
-- Abhinav Benodekar
कोविड काळात बदललेल्या जीनवपद्धतीमुळे मुल जास्त वेळ घरातच आहेत. ह्या वेळेचा अशा चित्रपटांमधून भाषाविचार व संस्कार रूजविण्यात चांगला वापर होऊ शकेल. सरकारने निश्चितच अनुकरण करावा असा हा कार्यक्रम आहे.
-- Aviraj Marathe
किती विलक्षण लिहीलं आहेस सचिन..!
हा लेख दीर्घकाळ मनात रेंगाळणार..
चांगलं लिहील्याबद्दल आभार मानले तर लिहीणाऱ्या माणसाला काही वाटेल का.. माहिती नाही.. पण तरी..भाषा, रचना आणि मुख्य म्हणजे नात्यांकडे इतक्या गोड, शहाण्या दृष्टिकोनातून कसं बघतोस.. ♥️
-- sonali kulkarni
लेख अतिशय सुंदर मात्र सध्याच्या फेसबुक मघ्ये कोणी अशी दया माया दाखवत नाही आदी लिखाणा पेक्षा त्याच्या अन्य बाबी पाहून शेरा येतो असो कालाय तस्मै नमः
-- Mohan Ranade
सत्य स्पष्टपणाने सांगावे भलेही समोरचा थोडा दुखावला गेला तरी चालेल. Best luck next time keep it up या सारख्या वाक्याने समोरच्याला निरोप द्यावा.परत भेटू.
-- Meghashyam Battin
खूपच प्रदिर्घ लेख आहे.मोबाईल वर एवढा मोठा लेख कधीच वाचला नव्हता.बाळाजी विश्वनाथ भट या कोकणस्थ ब्राम्हणाने आपल्या बुध्दीकौशल्य,मेहनत व शौर्य या गुणांमुळे छ.शाहू महाराजांची मर्जी संपादन केली व त्यानंतर बाजीराव पेशवे यांनी छ.शिवाजीमहाराजांचे हिंदवी स्वराज्याचा भारतभर विस्तार केला.
कोकणस्थ व देशस्थ या दोन्ही ज्ञातींनी स्वराज्य स्थापना व विस्तार यात मोलाचे योगदान दिले आहे.
-- Vilas Ranade
सुंदर विनोदी लेख.मा.नितिनजी गडकरी यांनी देशात चांगले सिमेंटचे रस्ते बांधण्याचा निर्धार केलि आहे.त्यांना देशातील कोटी कोटी जनता धन्यवाद देत आहे.
-- Vilas Ranade
उत्तम लेख .. अगदी महाराष्ट्रातील छोट्यातील छोट्या शहरांमधील हॉटेल मधून पोळी हद्द पार होत आहे .. तंदूर रोटी हा माथी प्रकार मारला जातो.. दुर्दैव ..
-- Manoj Deshmukh
अप्रतिम लेख . श्री. प्रा. मनोहर आळतेकरांनी आचार्य अत्रे यांची सर्वांगानी अोळख आम्हास करुन दिली त्याबद्दल त्यांचे शतश: आभार ! खरंच आज अत्रे हवे होते.
-- Sharad Bahadkar
खुप-छान-भाष्य !
हा लेख वाचताना आपणही त्या गणेश कुलकर्णी ह्यांच्यासोबत रेल्वेच्या केबिनमधून प्रवास करतोय असं वाटलं.
रेल्वेविषयीचीच्या ह्या लेखांचे एक छानसं पुस्तक नक्की होईल.
हार्दिक-शुभेच्छा !
-- श्रीनिवास-लखपती-पनवेल.
-- Shriniwas Lakhpati
यांच्या लेखाचे एक मस्त पुस्तक होईल.
डॉक्टर किंवा इंजिनिअरिंग च्या फिल्ड वर अनुभवांची पुस्तके आहेत पण या विषयावर यांनीच पहिल्यांदा लिहिले । कवी मनाचे असल्याचे तसेच साहित्याची आवड असलेली पदोपदी जाणवत राहते
-- Varsha Sidhaye
चांगला लेख आहे.हाँटेल व्यवसायात पडल्याने किरण भिडे यांना त्यातून अडचणी लक्षात येत आहेत.आपल्या जेवणातला पोळी हाच मुख्य घटक आहे..त्यामुळे गरमागरम पोळी देणारी मोठी हाँटेल्सच चांगली चालत आहेत.
पुण्यातील श्रेयस,दुर्वाकूर,इ.हाँटेल तुफान चालतात.
-- Vilas Ranade
वयाच्या चाळीशीत ऑडिओ कॅसेट च्या जमान्यात वपुंचे कथाकथन खूप ऐकले, वाचनाची आवड असतानाही मासिकांतील कथा वाचण्याचा योग आलाच नाही, आज ही कथा वाचुन वपुं च्या लेखनाची जादू पुन्हा अनुभवली.
धन्यवाद बहूविध
-- Jayendra Palande
ज्यांनी कऱ्हेचे पाणी भाग १ ते ५ वाचले आहेत त्यांना अत्र्यांच्या महान व्यक्तिमत्वाची कल्पना यावी. त्यांचे शिक्षण, चित्रपट, यातील बरे वाईट अनुभव, परदेशी जाऊन केलेला अभ्यास, सावरकर, फुले, आंबेडकरांबाबत आदर हे बराचवेळा दुर्लक्षीत होतात व उथळ बाबी की ज्या त्यांच्या जीवनाचा १ % भाग देखील नाही त्यावर जास्त लिहीले जाते. कऱ्हेचे पाणी सगळ्यांनी आवर्जून वाचावे.
-- Chandrakant Chandratre
खुप-छान लेख !
आचार्य-अत्रे म्हणजे अफाट-अचाट व्यक्तिमत्त्व होतं.
अशा दिग्गजांचा दीर्घकाळ सहवास मनोहर आळतेकरांना लाभला. त्यांचं भाग्य थोरच मानलं पाहिजे. अत्र्यांसारखा माणूस मराठी भाषेत जन्माला आला म्हणून मराठी भाषा अधिकाधिक समृद्ध झाली,जगाच्या कानाकोपऱ्यात पोहोचली.
अत्रे अजून पंधरा वर्षे धडधाकट राहिले असते तर
त्यांनी महाराष्ट्राला बेळगाव आरामात मिळवून दिले असते असे मला नेहमी वाटत आलेय.
आचार्य-अत्र्यांचे वर्णन आचार्य-अत्र्यांच्याच शब्दात
करायचे झाले तर " असा माणूस गेल्या दहा हजार वर्षात झाला नाही आणि इथून पुढे दहा हजार वर्षात
होणार नाही."
-- श्रीनिवास-लखपती-पनवेल.
-- Shriniwas Lakhpati
शरीरी बनले की दुःख येणारच पण आपली खरी ओळख पटली अन आपण शरीर नाहीत हे कळलं तर कायम आनंदी आनंद साजरा करता येतो. मी शरीर नाही ,मी मनही नाही किंवा मी एक पवित्र आत्मा आहे मी एक पवित्र आत्मा आहे.यावरच दृढविश्वास वाढायला हवा.
-- Suresh Kulkarni
मुख्य मुद्दा आहे महाराष्ट्रात वचन संस्कृती जपण्याचा तो कोणत्याही मार्गाने पूर्ण व्हायला हवा पण लॉक डाऊन मध्ये असंख्य लोक रिकामे असूनही वाचकांची संख्या वाढताना दिसत नाही. विकत घेऊन वाचणार्यांना इथं अत्यल्प दरात म्हणजे स्वस्तात अभिरुचीपूर्ण साहित्य मिळतं असूनही वाचक वाढत नाहीत.याची करणं शोधून आणखी उपाय करण्याची गरज आहे.
सु. मा. कुळकर्णी, नांदेड.
-- Suresh Kulkarni
खूपच छान उपक्रम!अधिकाधिक सहजसुलभ व जेष्ठांनाही सहज हाताळतां येईल असाही दृष्टीकोन,बदल यात असावेत.खूप टेक्निकल अडचणी येऊं नयेत वां त्यावर व्हाॅट्सअपद्वारा मार्गदर्शन व्हावे!
-- avinash manerikar
विलक्षण करारी सुनीताबाईंच्या व्यक्तिमत्वाचे वेगवेगळे पदर नेमक्या शब्दांत मंगलाताईंनी या ललितबंधात उलगडले आहेत. अंतर्नाद मध्ये वाचला होता हा लेख. परत वाचला.
-- Kiran Joshi
खुपचं आत्मपरीक्षण करायला लावणारा अभ्यासपूर्ण लेख आहे : ज्ञानी लोकांची समाजात कदर नाही . हे लेखकाने विवेचनातून स्पष्ट करून सांगितले आहे : ज्ञानात भर पडली . आणि लेखाची मांडणीही आवडली .
-- atmaram jagdale
संपूर्ण लेख वाचला..प्रत्यक्षात मात्र समोर एखादी फिल्म सुरू आहे आणि समोर दिसणा-या दृश्यांबरोवर निवेदन (narration) सुरू असल्याचा शेवटपर्यंत भास होत होता..समोरून चित्रफित सरकतेय आणि सोबत अप्रतिम पटकथेचे वाचन..!
अतिशय प्रसन्नता वाटली..फक्कडपंथी वाराणसी..!!✍
-- Renkoji Dahe
अरे बापरे..
शिर्षक सुईच्या अग्रावर..पण संपूर्ण लेखाने ग्रामोफोनचा, रेकाॅर्डस् चा जागतिक प्रवास उत्तम रीतीने घडवून आणला. जन्मकथा ते जागतिक विस्ताराचा इतिहास उलगडला. लेखकाच्या साधनेची प्रचिती आल्याशिवाय रहात नाही..धन्यवाद, पुनःश्च.!✍????????
-- Renkoji Dahe
धन्यवाद नारायणजी.... श्रीमंत प्रताप शेठ यांच्या वरील लेखामुळे त्यांच्याविषयीची बरीच माहिती वाचायला मिळाली. त्यांच्या नावाच्या प्रताप विद्या मंदिर चोपडा,प्रताप कॉलेज अमळनेर या ठिकाणी शिक्षण घेऊनही मला त्यांच्याबद्दल खूपच कमी माहिती होती. माझ्या गावाजवळ असलेल्या उनपदेव तीर्थक्षेत्री ही त्यांनी धर्मशाळा बांधून ठेवलेली आहे. शेठजींच्या पवित्र स्मृतींना विनम्र अभिवादन व आपल्या लेखनालाही सलाम...
-- Mohan Chavan
ही कथा व पु काळे यांचीच आहे.
सुरुवातीस ते वसंत काळे या नावानेच लिहीत असत.
प्रसाद सुषमा अनुराधा ई. मासिकातले लिखाण वसंत काळे या नावाचे आहे.
त्यांचे व पू कधी झाले हे मात्र सांगणे कठीण.
झपूर्झा मधे राहायला जाण्यापूर्वी
ते दादर येथे गोकुळ निवास मध्ये तिसऱ्या मजल्यावर राहत असत.रानडे रोडवर.
-- Anant Tadwalkar
भारतात अनेक चांगल्या परपरा आहेत.अगदी स्त्री स्वतंत्र आहे मात्र त्याचा अभ्यास न करताच आपण आपले ते सर्व वाईट अस समजुन आपलं पुरोगामी सिद्ध करणेचा प्रयत्न करत असतो
-- Mohan Ranade
कहा जाय तो आनंद का स्वरूप मालूम नही था ।वह कुछ कुछ आज समझा, और मेरे घर के परिसर में बगीचा लगाने के लिए जगह नही यह दुःख अब नही हो रहा है। क्योंकि मेरे सामने वाले पड़ोसी और बाजू के पड़ोसी की गार्डन और फूल पौधे मुझे आनंद देने लगे है।
-- Suresh Kulkarni
अगदी निरागस पणे आपली विनोदी जडणघडण भा रा . भागवतांनी मांडली आहे : त्यांचं कोणतही साहित्यिक लिखाण दुदर्यवाने वाचनात आलेले नाही . त्यामुळे अंदाज नाही . लेख मात्र छान वाटला .
-- atmaram jagdale
खुपच प्रत्ययकारी लेख आहे . मी खेडेगावात रहात असल्यामूळे मला ही लिमण्यांचा असा अनुभव येतो . आमच्या घरात चिमण्यांनी मागे घरटे करून पिले जन्माला घातली . पण त्यामुळे घरातील सर्वांची चिडचिड वाढली . लेखकाने मात्र खूपच अभ्यासपूर्ण लिहिले आहे :
-- atmaram jagdale
योग्य वेळी हा लेख वाचायला मिळाला। एखाद्या प्रतिभावान व्यक्तीची प्रतिमा मनात ठसते ती त्याच्या साहित्यकृतीमुळे आणि अंगभूत चांगुलपणामुळे। तिला धक्का लावणारे किस्से वाचनात आले की मन खंतावते। नको होते ते हाती पडायला, असे काहीसे वाटते। त्यावर उतारा म्हणजे हा लेख! -त्या साहित्यिकाचे प्रांजळ शब्दचित्र उमदेपणाने पुन्हा मनात रुजवणारे!! -शुभदा चौकर
-- शुभदा चौकर
खुप-छान-माहिती !
"बाॕबी" चित्रपटासाठी "शंकर-जयकिशन" हे
संगीतकार म्हणून नक्की होते.
मग त्याऐवजी "एल-पी " कसे आले ?
ह्यावरसुध्दा एकदा निवांतपणे तपशिलवार , संगतवार लिहावे.
-- श्रीनिवास-लखपती-पनवेल.
-- Shriniwas Lakhpati
आज, कमाल गेल्या वीस वर्षांतल्या पुस्तकांचा विचार केला तर कोणती पुस्तकं सुचुव शकाल? लगेचच दोन नक्कीच समोर येतात:
विश्वास नांगरे पाटील , २०१६. मन में है विश्वास. राजहंस, पुणे. २५०/- आणि
शशिकांत पित्रे, (मेजर जनरल (निवृत्त)) , २०००. या सम हा : अजिंक्य बाजीरावाच्या युद्धनेतृत्वाची लोकविलक्षण यशोगाथा!, vol.२०००. राजहंस, पुणे. २०२० ४००/-
-- Milind Kolatkar
पु ल देशपांडे यांनी खानोलकरांविषयी लिहिलेले दोन्ही लेख वाचले .यापूर्वी हृदयनाथ मंगेशकरांचा खानोलकरां विषयीचा लेख देखील वाचला . लोकसत्तामधील सुभाष अवचट यांनी लिहिलेला लेखही वाचला . त्यानंतर खानोलकरांच्या कन्येने लिहिलेली पोस्ट देखील वाचण्यात आली . हे सगळं वाचल्या नंतर मनाला हुरहूर वाटून जाते कि एक चांगला प्रतिभासंपन्न कवी लेखक त्यांच्या समकालीन कलावंतांना जाणून घेता आला नाही . खानोलकरांना समजून घ्यायला थोडा उशीरच केला असावा . एवढा प्रतिभासंपन्न कवी ऐहिक जीवनातील समस्या प्रश्न यांनी गांजून जायला नको होता .याबाबत इतरांनी त्यांना आधार दिला असता तर मराठी साहित्य मध्ये मोलाची भर पडली असती . असो . त्यांच्या बऱ्याच कादंबऱ्या मी वाचलेल्या आहेत कोंडुरा अगोचर गणूराया आणि चानी . चानी कादंबरी वाचल्यानंतर मी खूप वेळ रडत होतो त्याचं स्पष्टीकरण मला देता येणार नाही .त्यांच्या काही कविता खूप आवडीचा आहेत . त्यांच्या गाण्यांना हृदयनाथ मंगेशकर यांनी दिलेल्या चाली आजही ऐकावेसे वाटतात . आपण खूप छान लेख उपलब्ध करून दिले धन्यवाद .
-- atmaram jagdale
तीसेक वर्षांपूर्वी मी पेव बघीतले होते. दोन भिंतीच्या आत धान्य साठविण्यासाठी दोन पत्राची जागा केली जात होती..त्यात आठ दहा खंडी धान्य साठवता येत असे.. काळाच्या ओघात विभक्त कुटुंब पद्धतीमुळे पेव राहण्यासाठीची घरं बनलीयं..
छान माहिती मिळाली...
-- Gajanan Jadhav
मराठी शाहिरी रचनेत अनेक शाहिरांनी आपले योगदान दिलेले असून सुरवातीच्या काळात शाहिरांनी राजे, सरदार व गुणसंपन्न व्यक्तीचे गोडवे गायिलेले दिसून येते. यासाठी त्यांनी पोवाड्यातून तर कधी जनसामान्यांना आवडणार्या लावण्या रचलेल्या आहेत. परंतु स्वातंत्र्यपूर्व व स्वातंत्र्योत्तर काळात शाहिरांनी कला पथकाद्वारे खुप मोठ्या प्रमाणात जनजागृती करून सर्व सामान्यांना संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीत मोठ्या प्रमाणात सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. स्वातंत्र्योत्तर काळात आंबेडकरी जलसेनीसुद्धा जनजागृती केलेली दिसते हे शाहिरी रचनेचे खुप मोठे यश आहे. त्याचप्रमाणे यातून शाहिरी रचनेकडे बघण्याचा दृष्टीकोन बदलून या रचनेला प्रतिष्ठा प्राप्त झालेली दिसते.
खुप छान मांडणी... धन्यवाद ????????
-- Gajanan Jadhav
मस्त.. पेव फुटणे हा एकच वाक्प्रचार माहित होता. त्याचा अर्थ देखील लक्षात आला असला तरी पेव म्हणजे काय? हे तर माहित नव्हतेच, पण हा प्रश्न देखील पडला नाही हे मान्य करायला हवे..
"पेव" बद्दल सविस्तर माहिती मिळाली.. आभार..
--
लेख उत्तम..
कृष्णराव मराठ्यांविषयी चांगली माहिती मिळाली..
कृष्णराव मराठ्यांचे “पराक्रम” वाचले होते.. त्यावरून हे गृहस्थ “तापट आणि चक्रम” असावेत असा माझाही ग्रह झालेला होता.. ते सोबत भिंग घेऊन फिरत असावेत असेही वाटले होते.. तथाकथित अश्लील साहित्य वाचून ह्या गृहस्थांच्या “तळपायाची आग मस्तकात” पोहोचत असेल अशीही शंका होती..
पण लेखात म्हटले आहे की “स्वारी अगदी थंड वृत्तीची असून प्रतिस्पर्ध्याशी खेळीमेळीने दोन हात करायला एका पायावर तयार असते”..
हे वाचून गंमत वाटली.. गैरसमजही दूर झाला..
--
लेखाच्या प्रस्तावनेमधे म्हटल्याप्रमाणे लेख माहीतीपूर्ण व मनोरंजक देखील आहे. त्याकाळात प्रसारमाध्यमे नसताना याप्रकारे विरोध प्रदर्शित करणे व त्यामध्ये सातत्य ठेवणे खूपच कठीण होते.
-- hemant marathe
सर, इथे ‘आले’ आणि ‘हंबरले’ या दोन शब्दांचा एकमेकांशी काही संबंध आहे, असं मला वाटत नाही. पण ‘आले’ या शब्दाबाबतच सांगायचं झालं तर, शब्द सारखाच असला तरीही त्याचं लिंग, वचन आणि तो वापरण्यामागची भावना बदलू शकते. ‘आज बाबा लवकर घरी आले’, या वाक्यातील ‘आले’ शब्द आदरार्थी, पुल्लिंगी, एकवचनी आहे. ‘आमच्या घरी पाहुणे आले’, या वाक्यातील ‘आले’ शब्द अनेकवचनी आहे; तसेच पाहुणे पुरूष आहेत की स्त्री आहेत याचं स्पष्टीकरण वाक्यात नसल्याने ‘ते’ असं नपुसकलिंगी सर्वनाम गृहीत धरून ‘आले’ शब्द वापरला आहे, असंही म्हणता येईल.
‘मी आली’ आणि ‘ती आली’ या दोन्ही वाक्यांबाबत सांगायचं तर, इथेही एकच शब्द भिन्न अर्थाने दोन वाक्यांत वापरला आहे, असं म्हणता येईल. पण यामुळे मराठी भाषेला एक क्रियापद गमावावं लागेल. मराठीत मुलग्यांसाठी ‘मी आलो’ आणि ‘तो आला’ अशी दोन क्रियापदं आहेत, तशीच मुलींसाठीसुद्धा ‘मी आले’ आणि ‘ती आली’ अशी दोन क्रियापदं आहेत. ती आपण जपली पाहिजेत. इथे 'आले' हा शब्द एकवचनी स्त्रीलिंगी ठरतो.
– नमिता धुरी
-- नमिता धुरी
माझ्या ‘मराठी शाळा नेमक्या इथेच चुकतात’ या लेखात मी एक वाक्य वापरलं आहे. ‘बोलणे आणि म्हणणे यातला फरक मराठी शाळेच्या विद्यार्थ्यांनीच संपवला’. बोलणे आणि म्हणणे या शब्दांमध्ये सूक्ष्म फरक आहे. तो समजून घेण्याचा मी माझ्या परीने प्रयत्न करते, इतरांनीही प्रयत्नपूर्वक योग्य शब्द वापरावा, अशी अपेक्षा आहे. आपण भाषा बोलतो… म्हणत नाही. पण आई लहान बाळाला सांगते, ‘बाबू आई बोल, आई बोल’. इथे ‘आई म्हण’ असं अपेक्षित आहे.
इथे ‘जेते’ म्हणजे नेमके कोण ते कळेल का ? त्यांना आपण जेते का ठरवलं हे कळेल का ? ‘जेत्यांची भाषा शुद्ध ठरते’, या गैरसमजातून आधी आपणच बाहेर पडलं पाहिजे. सुरूवातीचे दोन परिच्छेद पुन्हा वाचावेत, ही विनंती.
बाकी, ‘ज्यंतू’ हा शब्द कशासाठी लिहिला आहे ते कळलं नाही.
-- नमिता धुरी
गंगाधर गाडगीळ ,मला एम ए ला स्पेशल ऑथर म्हणून होते. त्यांच्या एकांकिका आम्ही बी एड च्या वर्गात सादर केल्या आहेत .मी कसा झालो? कऱ्हेचे पाणी ही आचार्य अत्रे यांचेग्रंथ वाचले होते.आटोपशीरपणे गंगाधर गाडगीळ यांनी आपण लेखक म्हणून कसे घडलो ,हे या लेखात मांडले आहे.अनेकांना हे लेखन वाचून लेखक कसा तयार होतो हे समजेल.
-- [email protected]
किती सुंदर लेख. ' भिजत घोंगडे' हे किती सर्रास वापरतो आपण. पण त्यामागची ही कहाणी किती रोचक आहे... घोंगड्याला एक विशिष्ट गौध असतो. तो चिंचोक्याच्या खळीचा असावा, हे आता कळलं. किती जवळच नांदत असतात ह्या गोष्टी पण त्यांबद्दल माहित नसते आपल्याला काही...धन्यवाद ह्या लेखाबद्दल.
-- चिन्मयी सुमीत
तडाखेबंद लेखणी..आजही तेवढीच गरज आहे, तरूणाईच्या धमन्यात जोश भरण्याची..आणि काही कलाकृती सार्वकालिक अजरामर का ठरतात, ते हा लेख शिकवितो. आमच्या अधःपतनाला आम्ही जबाबदार..! हे एकदा उमगले, की त्याबाहेर निघण्याची दिशा सापडते आणि आत्मविश्वास निर्माण होतो..!
हेच या लेखाचे, त्याच्या टवटवीत असण्याचे गमक आहे.
-- [email protected]
कथा व्यवस्थित ठिकाणी सम्पवली आहे. सर्व पर्याय खुले आहेत. चित्रकार आपल्या घरी परत जाईल आणि दोघेही आश्चर्य करीत हा प्रसंग आठवत राहतील .
-- [email protected]
अद्भुत लेख आहे...स्वप्न आणि जागृतीच्या सीमेवर आणि समेवर लिहिलेला..एखादं abstract शिल्प किंवा painting असावं तसा.. सगळंच कळत नाही पण अनिर्वचनीय अनुभूती मात्र येते...
-- 9423584026
छान आहे लेख . विशेषतः लेखकाच्या तरुणपणातील परदेशी शिक्षणातील अनुभव अगदी मनमोकळेपणाने त्यांनी सांगितले आहेत .मानवी जीवनातील काही शाश्वत मूल्य जगाच्या पाठीवर कुठेही गेल तरीही थोड्या फार फरकाने सारखीच प्रत्ययाला येतात हे काही खोटं नाही .
-- atmaram-jagdale
अतिशय सुंदर असा लेख ! बऱ्याच दिवसानंतर वाचनामध्ये आला . खरं आहे आपलं शरीर आपल्या सोबत असत . आणि जाणीवपूर्वक आपण त्याची दखल घेत नाही . काही दुखलं-खुपलं आजारपण आलं , की आपल्याला आपल्या शरीराची जाणीव होते . खरंतर आपल्या शरीराशी आपण वेळोवेळी संवाद साधला पाहिजे . लेखकाने अतिशय तरलपणे आणि नाविन्यपूर्ण मांडणी करून या गोष्टी सांगितल्या आहेत .आवडल्या . जुन्या मधील असेच चांगले लेख वेळोवेळी वाचण्यासाठी पुरवावेत अशी आपल्याला विनंती आहे .
-- atmaram-jagdale
आतिषय सुंदर असा लेख वाचायला मिळाला . लेखक कसा घडत जातो ' याचं मार्गदर्शनच लेखकाने घडवलं . आमच्या सारख्या सैरभैर वाचन करणाऱ्या वाचकांनी कोणत्या तरी एका स्थितीला लिहायला हवं म्हणजे वाचकाची वाटचाल लेखकाकडे होईल . किमान मागच्या पिढीतील लेखकांच्या प्रेरणा आणि त्यांचा भोवताल खूपच अनुकूल होता . एकंदरीत लेख आवडला . गाडगीळांची फक्त दोनच पुस्तके वाचायला मिळाली ती म्हणजे तलावातील चांदणे आणि दुर्दम्य !
-- atmaram-jagdale
नवीन सभासदत्व घेण्यासाठी नोंदणी अनिवार्य आहे. आपण ह्यापुर्वी नोंदणी केली नसेल तर खालील बटणावर क्लिक करा. नोंदणीपश्चात तुमचे लॉगिन ऑटोमॅटिकच झालेले असेल.
सभासद होण्यासाठी
सभासदत्व घेण्यासाठी नोंदणी अनिवार्य आहे. आपण ह्यापुर्वी नोंदणी केली नसेल तर खालील बटणावर क्लिक करा. नोंदणीपश्चात तुमचे लॉगिन ऑटोमॅटिकच झालेले असेल.
Install on your iPhone : tap and then add to homescreen
Install on your iPad : tap and then add to homescreen
पुनश्च - इंद्रधनुच्या रंगामधला एकतरंग....
महा अनुभव दिवाळी २०२१ - डान्स बार
मराठी प्रथम - ज्ञानभाषा मराठी : संकल्प आणि वास्तव
महा अनुभव दिवाळी २०२१ - निर्भय वायर
महा अनुभव दिवाळी २०२१ - कोरोना कल्लोळाचे १७० दिवस
तंबी दुराई-2018 - नागोबुढयाले कर्जमाफी...
महा अनुभव दिवाळी २०२१ - कोरोना कल्लोळाचे १७० दिवस
पुनश्च - लोकमान्य स्वदेशी पेपर मिल
पुनश्च - माझे लेखनकलेतील प्रयोग
पुनश्च - बापाचा मुलाला सदुपदेश
महा अनुभव - अयोध्येतील नवी मशीद नवा आराखडा
पुनश्च - मराठी माणसाचें मन
पुनश्च - मराठी माणसाचें मन
मेंदूतील सवय - तरुण मुले सैराट का वागतात
मेंदूतील सवय - दिवास्वप्नात रमण्याची सवय
मेंदूतील सवय - मेंदूतील विचारांची दोन नेटवर्क
अंतर्नाद दिवाळी २०२० - ज्याचा त्याचा बोधिवृक्ष
मेंदूतील सवय - भीतीची सवय
पुनश्च - तें नंतर
महा अनुभव - इलेना सितारिस्ती इटलीचं वादळ जेव्हा भारतीय नृत्यात शमतं..
ललित दिवाळी २०२० - डेकॅमरॉन ऊर्फ दशदिनांच्या शतकथा
पुनश्च - दहा कमी शंभर...
निवडक सोशल मिडीया - शिशुसाहित्य आणि शिक्षण
महा अनुभव - दत्ता
पुनश्च - गांधी टोपी
निवडक सोशल मिडीया - पूरग्रस्तांचा खराखुरा हिरो
वयम् - ताप का येतो?
वयम् - ताप का येतो?
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - काकणभर सरस (भाग २९)
ललित दिवाळी २०२० - अंतर्नाद पर्व
मराठी प्रथम - मराठी उच्च शिक्षणाची परिभाषा
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - काकणभर सरस (भाग २९)
महा अनुभव - ऑफिस रिटायर होतेय..?
कुंडलीच्या भेटी बुद्धीचा परब्रह्म - हे सगळं कशासाठी ??
प्रिय रसिक - आधुनिकोत्तर संगीतशास्त्रातले व्यास
महा अनुभव - पेगॅसिस - प्रकरण काय? खळबळ का?
महा अनुभव - पेगॅसिस - प्रकरण काय? खळबळ का?
आहार, निद्रा, भय ... - श्वास- मनाचा लगाम
ललित दिवाळी २०२० - पाडस : पुनर्भेट
आहार, निद्रा, भय ... - श्वास- मनाचा लगाम
मौज दिवाळी २०२० - सहचर
निवडक सोशल मिडीया - वडाच्या झाडापाशी कौमुदी
मौज दिवाळी २०२० - सहचर
श्रवणीय - सौदा
मौज दिवाळी २०२० - सहचर
आहार, निद्रा, भय ... - भावनांचा खेळ
जडण-घडण - अध्यापक ते अधिमित्र - एक प्रवास
पुनश्च - इरु
मौज दिवाळी २०२० - मनाली ते मनाली व्हाया रारंग ढांग
ललित - अरुणच्या आठवणी
श्रवणीय - कथा - अक्का
कुंडलीच्या भेटी बुद्धीचा परब्रह्म - ज्योतिष ते कृत्रिम बुद्धिमत्ता - रूपरेषा
मराठी प्रथम - मराठी : व्यवहारभाषा आणि ज्ञानभाषा
ललित दिवाळी २०२० - गगा
श्रवणीय - माझी साहित्यिक धूळपाटी
वयम् - चैतन्यसखा श्रावण
वयम् - चैतन्यसखा श्रावण
ललित दिवाळी २०२० - पिंगुळीचे कलांगण (वेध: चित्रकथी, कळसूत्री बाहुल्या परंपरांचा)
पुनश्च - काळ्या आईचा पुत्र
निवडक सोशल मिडीया - शांतता... रसभंग सुरू आहे!
पुनश्च - अखेरचे पर्व
ललित दिवाळी २०२० - धिस इज विंदा
पुनश्च - आपकी अदालत एक चहाटळकी
निवडक सोशल मिडीया - दादर...शिवाजी पार्क आणि मी...!
पुनश्च - माझे माझ्यापुरते
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - कोलदांडा (भाग-२८)
ललित दिवाळी २०२० - रूपक? नव्हे, चिरंतन सत्य!!
ललित दिवाळी २०२० - 84, Charing Cross Road
ललित दिवाळी २०२० - 84, Charing Cross Road
मौज दिवाळी २०२० - आई-बाबांची स्मृतिचित्रे
महा अनुभव - गथ्री, भाटिया, शिरोळ आणि सरकार
ललित दिवाळी २०२० - मराठीचे सांस्कृतिक दूत : डॉ. दामोदर खडसे
मौज दिवाळी २०२० - आपणही यात
निवडक सोशल मिडीया - नाही
महा अनुभव दिवाळी २०२० - बी मार्टमधली बाई
निवडक सोशल मिडीया - नाही
महा अनुभव दिवाळी २०२० - बी मार्टमधली बाई
निवडक सोशल मिडीया - जपानी माणूस जेव्हा मराठी बोलतो
मौज दिवाळी २०२० - एक दर्शन: अफगाणिस्तानचे
मौज दिवाळी २०२० - एक दर्शन: अफगाणिस्तानचे
महा अनुभव दिवाळी २०२० - म्हादेव
ललित दिवाळी २०२० - साहित्य : गजांआडचे
रुपवाणी - अनपाॅझ्ड: कठीण काळातल्या बदललेल्या जगण्याचं कोलाज
ललित दिवाळी २०२० - नाइन्टीन एटीफोर : एक टिपण
पुनश्च - इरु
पुनश्च - भोगवाद आणि साहित्य - भाग ५
मराठी प्रथम - भाषिक प्रदूषण
रुपवाणी - अनपाॅझ्ड: कठीण काळातल्या बदललेल्या जगण्याचं कोलाज
रुपवाणी - अनपाॅझ्ड: कठीण काळातल्या बदललेल्या जगण्याचं कोलाज
ललित दिवाळी २०२० - साहित्य : गजांआडचे
पुनश्च - एकदाच पाहिलेले गांधीजी
वयम् - स्कूल बस
पुनश्च - एकदाच पाहिलेले गांधीजी
ललित दिवाळी २०२० - श्री. पु. आणि राम पटवर्धन
वयम् - ऑक्सिजन कमी का पडतो? (भाग- १)
महा अनुभव दिवाळी २०२० - आयझॅक माऊली आणि मी
मौज दिवाळी २०२० - एक दर्शन: अफगाणिस्तानचे
श्रवणीय - शरीर आणि आत्मा
निवडक सोशल मिडीया - प्लेगबाधित मुलांना पाठीवर नेणाऱ्या सावित्रीबाईंची शौर्यगाथा
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
पुनश्च - भोगवाद आणि साहित्य - भाग १
महा अनुभव - कोरोना- न्यू ऍबनॉर्मल
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
निवडक सोशल मिडीया - गावातील पिक्चर
पुनश्च - सखीच्या शोधात जॉर्ज ऑरवेल
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
पुनश्च - गांधीजी आणि त्यांचे घड्याळ
मराठी प्रथम - अमेरिकेतले 'क्लासरूम कल्चर' (भाग – ५)
महा अनुभव दिवाळी २०२० - अंधाऱ्या जगावरचा प्रकाशझोत
मासिकांची उलटता पाने - व्यंगचित्रं - अलका
महा अनुभव - कोरोना- न्यू ऍबनॉर्मल
मराठी प्रथम - भाषाविचार - साधनांचा शोध आणि इतिहासाचं पुनर्वाचन (भाग - १८)
आहार, निद्रा, भय ... - घोरण्याचा घोर
आहार, निद्रा, भय ... - घोरण्याचा घोर
पुनश्च - महात्मा
निवडक सोशल मिडीया - कविता... दिसली तशी !
पुनश्च - फक्त गांधीजी
श्रवणीय - व्हिलन
पुनश्च - महात्मा
पुनश्च - फक्त गांधीजी
पुनश्च - श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा
पुनश्च - लेखन व्यवसाय व चरितार्थ
प्रिय रसिक - आन्नूंच्या आठवणी…
निवडक सोशल मिडीया - कविता... दिसली तशी !
निवडक सोशल मिडीया - गोविंदविडा
प्रिय रसिक - आन्नूंच्या आठवणी…
प्रिय रसिक - तो गेला तेव्हा...
महा अनुभव - सोनाळ्याची निसर्गशाळा
प्रिय रसिक - तो गेला तेव्हा...
पुनश्च - फक्त गांधीजी
निवडक सोशल मिडीया - कविता... दिसली तशी !
निवडक सोशल मिडीया - कविता... दिसली तशी !
निवडक सोशल मिडीया - कविता... दिसली तशी !
पुनश्च - फक्त गांधीजी
मासिकांची उलटता पाने - दगडोबा आणि कंपनी
पुनश्च - फक्त गांधीजी
पुनश्च - असे देखणे होऊया !!
महा अनुभव - मेरी कोल्विन : नीडर युद्धपत्रकार
जडण-घडण - मुलांच्या मानसिक लसीकरणासाठी
मराठी प्रथम - इंग्लिश विंग्लिश
पुनश्च - फक्त गांधीजी
मराठी प्रथम - इंग्लिश विंग्लिश
पुनश्च - पाऊसओवी
महा अनुभव - मेरी कोल्विन : नीडर युद्धपत्रकार
आहार, निद्रा, भय ... - झोप नीट तर प्रकृती ठीक
पुनश्च - असे देखणे होऊया !!
पुनश्च - भोगवाद आणि साहित्य - भाग १
पुनश्च - माझे पहिले प्रकाशन
पुनश्च - प्रत्यक्ष
महा अनुभव - सोनाळ्याची निसर्गशाळा
महा अनुभव दिवाळी २०२० - चाचेगिरी इथली संपत नाही..
निवडक दिवाळी २०१८ - एका फळाचा प्रसाद
पुनश्च - भोगवाद आणि साहित्य - भाग १
प्रिय रसिक - रंगकमल : लवकरच उपलब्ध होत आहे.
मराठी प्रथम - की न घेतले व्रत हे आम्ही अंधतेने
निवडक सोशल मिडीया - खरेदी
आहार, निद्रा, भय ... - झोप नीट तर प्रकृती ठीक
जडण-घडण - शाळांशिवाय शिक्षण
रुपवाणी - प्रभात चित्र मंडळ वर्धापन दिन
पुनश्च - प्रत्यक्ष
मराठी प्रथम - की न घेतले व्रत हे आम्ही अंधतेने
मराठी प्रथम - की न घेतले व्रत हे आम्ही अंधतेने
मराठी प्रथम - की न घेतले व्रत हे आम्ही अंधतेने
जडण-घडण - शाळांशिवाय शिक्षण
प्रिय रसिक - नाट्यवेडा व्हायरस : शेखर ताम्हाणे
वयम् - खमंग सुगंध मातीचा!
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हॉटेल पाहावं चालवून
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हॉटेलवाल्यांचे थालीपीठ
मासिकांची उलटता पाने - व्यंगचित्रं - अलका
पुनश्च - पाऊसओवी
वयम् - खमंग सुगंध मातीचा!
पुनश्च - मामोनी रायसम गोस्वामी
प्रिय रसिक - नाट्यवेडा व्हायरस : शेखर ताम्हाणे
पावणे दोन पायांचा माणूस - १. बापूरावच्या म्हशीनं मार्कलिस्ट खाल्ली...
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हॉटेल वाल्यांची lifestyle
पुनश्च - पाऊसओवी
पुनश्च - मामोनी रायसम गोस्वामी
पुनश्च - पाऊसओवी
पुनश्च - माझे पहिले प्रकाशन
पुनश्च - मामोनी रायसम गोस्वामी
निवडक सोशल मिडीया - इंग्रजांचं भीमा-कोरेगाव: भाग १
वयम् - हिरव्याकंच पर्जन्यवनातील सैर
जडण-घडण - ऑनलाईन शिक्षणाच्या वाटा
पुनश्च - माझे पहिले प्रकाशन
वयम् - मेघा रे मेघा रे... (शब्दांच्या जन्मकथा)
मासिकांची उलटता पाने - वि. स. खांडेकर कथा
जडण-घडण - दूरस्थ कलाशिक्षण
प्रिय रसिक - आगरकरांच्या सुधारणेचे आदितत्त्व
मराठी प्रथम - टाळेबंदीतील पर्यायी शिक्षण व मूल्यमापन व्यवस्था
महा अनुभव - एकनाथ आवाड एक वाघ माणूस
तंबी दुराई-2018 - मोदींच्या ‘अवतारा’वरून पेटले प्रतिक्रियांचे युद्ध
तंबी दुराई-2018 - ठणठणपाळांनीही हातोडा फेकून दिला असता!
मराठी प्रथम - पोहे पुराण
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा – आदित्याची छत्री (भाग २७)
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा – आदित्याची छत्री (भाग २७)
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा – आदित्याची छत्री (भाग २७)
पुनश्च - तेल साम्राज्याचा इतिहास ( उत्तरार्ध )
महा अनुभव - काळ्या बुरशीशी सामना करायचा कसा?
जडण-घडण - दूरस्थ कलाशिक्षण
आहार, निद्रा, भय ... - झोपेत काय होते ?
आणीबाणी - आणीबाणी म्हणजे काय रे भाऊ?
मराठी प्रथम - पोहे पुराण
पुनश्च - तेल साम्राज्याचा इतिहास ( उत्तरार्ध )
पुनश्च - तेल साम्राज्याचा इतिहास (भाग १)
पुनश्च - तेल साम्राज्याचा इतिहास (भाग १)
वयम् - शुभ्र फुलांचा डोलारा- साकुरा!
महा अनुभव - काळ्या बुरशीशी सामना करायचा कसा?
वयम् - हिरव्याकंच पर्जन्यवनातील सैर
मासिकांची उलटता पाने - वालचंदनगर इंडस्ट्रीज
आहार, निद्रा, भय ... - आयुर्वेदीक जेवण-पथ्यकर तरीही रुचकर
जडण-घडण - सूर्यरक्ताची राजनीती
जडण-घडण - सूर्यरक्ताची राजनीती
पुनश्च - ही नर्मदा सुंदरी
पुनश्च - ही नर्मदा सुंदरी
महा अनुभव दिवाळी २०२० - मन परकामरंगी रंगले
मासिकांची उलटता पाने - डॉज डीझेल
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
श्रवणीय - पेशंट
पुनश्च - एका वाचकाची गोष्ट
निवडक सोशल मिडीया - रविन्द्रनाथांची कविता
रुपवाणी - शमिक बंडोपाध्याय यांची मुलाखत : भाग २
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है....भाग ४
महा अनुभव दिवाळी २०२० - दोस्त गुरूजी... स्नेहाचे धागे आडवे उभे
महा अनुभव दिवाळी २०२० - दोस्त गुरूजी... स्नेहाचे धागे आडवे उभे
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है....भाग ४
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है....भाग ३
वयम् - वक्त
आहार, निद्रा, भय ... - अन्न आणि मन
पुनश्च - एका वाचकाची गोष्ट
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है....भाग ४
मासिकांची उलटता पाने - दिवाडकर चिवडा
आहार, निद्रा, भय ... - खिचडी खाऊन उपास ?
आणीबाणी - ऐन आणीबाणीत, साहित्य संमेलनाच्या मंचावरून..
आहार, निद्रा, भय ... - अन्न आणि मन
पुनश्च - एका वाचकाची गोष्ट
आणीबाणी - ऐन आणीबाणीत, साहित्य संमेलनाच्या मंचावरून..
आणीबाणी - जनांचा प्रवाहो चालिला
आणीबाणी - ऐन आणीबाणीत, साहित्य संमेलनाच्या मंचावरून..
श्रवणीय - शरीर आणि आत्मा
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है.... भाग २
आणीबाणी - ऐन आणीबाणीत, साहित्य संमेलनाच्या मंचावरून..
पुनश्च - नव्यांचे गांधीजी
महा अनुभव दिवाळी २०२० - संघातले दिवस
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है.... भाग २
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - छुपाते छुपाते बयाँ हो गयी है....भाग १
मराठी प्रथम - आपल्या भाषेच्या हितासाठी राजकारण केले पाहिजे!
जडण-घडण - गोष्ट सापेक्षतावादाची
पुनश्च - आज तुम्ही हवे होता
पुनश्च - आज तुम्ही हवे होता
श्रवणीय - सामना
पुनश्च - पु. ग.सहस्रबुद्धे :- भारताच्या राष्ट्रीय प्रकृतीचे चिकित्सक
महा अनुभव दिवाळी २०२० - मगरींच्या गोतावळ्यात..
महा अनुभव दिवाळी २०२० - सावधान दिवस मॅकार्थींचे आहेत!
मासिकांची उलटता पाने - अॅटलास सायकल
पुनश्च - पु. ग.सहस्रबुद्धे :- भारताच्या राष्ट्रीय प्रकृतीचे चिकित्सक
रुपवाणी - शमिक बंडोपाध्याय यांची मुलाखत
रुपवाणी - शमिक बंडोपाध्याय यांची मुलाखत
पावणे दोन पायांचा माणूस - ९. पांडुरंगाच्या पायाखाली सत्तेची विट
मासिकांची उलटता पाने - स्वदेशी ट्रंक फॅक्ट्री
ताणतणाव आणि आरोग्य - ताणतणाव व्यवस्थापन
पावणे दोन पायांचा माणूस - ९. पांडुरंगाच्या पायाखाली सत्तेची विट
मराठी प्रथम - देवनागरी लिपी आणि मराठी माणूस
पावणे दोन पायांचा माणूस - ८. मांजर सुखी की माणूस ?
तंबी दुराई-2018 - ठणठणपाळांनीही हातोडा फेकून दिला असता!
रुपवाणी - ‘द ट्रायल ऑफ द शिकागो ७
पुनश्च - पु. ग.सहस्रबुद्धे :- भारताच्या राष्ट्रीय प्रकृतीचे चिकित्सक
मराठी प्रथम - देवनागरी लिपी आणि मराठी माणूस
वयम् - टीचभर नखांचा आधार
रुपवाणी - ‘द ट्रायल ऑफ द शिकागो ७
निवडक सोशल मिडीया - एका अवलियाचा अस्त
पुनश्च - जुन्या आठवणी
आहार, निद्रा, भय ... - आहार हेच टॉनिक
वयम् - टीचभर नखांचा आधार
रुपवाणी - ‘द ट्रायल ऑफ द शिकागो ७
रुपवाणी - ‘द ट्रायल ऑफ द शिकागो ७
जडण-घडण - अस्तित्व की शिक्षण?.....
जडण-घडण - गोष्ट सापेक्षतावादाची
जडण-घडण - लुईस ग्लीक
श्रवणीय - गणेश जन्म
श्रवणीय - जरा सरकून घ्या !
श्रवणीय - तेंडुलकरांच्या कोशाला धक्के आणि हिसके
श्रवणीय - जरा सरकून घ्या !
श्रवणीय - तेंडुलकरांच्या कोशाला धक्के आणि हिसके
श्रवणीय - माझी पहिली कथा
महा अनुभव - स्मशानभूमीची कैफियत
पुनश्च - जुन्या आठवणी
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
निवडक सोशल मिडीया - पावसाळी खादाडी
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
पुनश्च - बया दार उघड...! - भाग पहिला
महा अनुभव - सरकारच्या नाकर्तेपणामुळेच आरोग्यव्यवस्था व्हेंटिलेटरवर
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
मासिकांची उलटता पाने - सँडो घड्याळ
पावणे दोन पायांचा माणूस - ५. घारीनं स्वीकारलं लठ्ठ्याचं प्रेम!
पुनश्च - जुन्या आठवणी
महा अनुभव - कोरोनासोबतच्या ‘लिव्ह-इन’ मधलं चिंतन
पुनश्च - जुन्या आठवणी
आहार, निद्रा, भय ... - आहार हेच टॉनिक
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
वयम् - स्मार्ट नेटिझन भाग ४- तुमचे फोटो कुठे जातात?
पुनश्च - जुन्या आठवणी
जडण-घडण - गोष्ट सापेक्षतावादाची
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
निवडक सोशल मिडीया - जिरे पन्नास ग्रॅम, त्याला सांग काड्या नकोत!
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
जडण-घडण - गोष्ट सापेक्षतावादाची
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - वळचणीचा वासा (भाग – २६)
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
आहार, निद्रा, भय ... - माणूस मांसाहारी की शाकाहारी?
महा अनुभव - कोव्हॅक्सिन आणि कृष्णा एला
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
मराठी प्रथम - मराठी शाळांचे इंग्रजीकरण घातक!
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
पुनश्च - माझे विनोदी लेखनः एक टिपण
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
निवडक सोशल मिडीया - जिरे पन्नास ग्रॅम, त्याला सांग काड्या नकोत!
पुनश्च - माझ्या द्रौपदीचे महाभारत
पुनश्च - ललनांच्या लावण्याचे हानिलाभ
महा अनुभव - कोव्हॅक्सिन आणि कृष्णा एला
पुनश्च - जीवनयज्ञ
पुनश्च - माझे विनोदी लेखनः एक टिपण
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
पुनश्च - असा मुत्सद्दी... असा वैष्णव
वयम् - स्मार्ट नेटिझन भाग ४- तुमचे फोटो कुठे जातात?
महा अनुभव - कोरोनाची दुसरी लाट आणि महाराष्ट्र
पुनश्च - कारागृहातील दिवस
पुनश्च - कारागृहातील दिवस
निवडक सोशल मिडीया - एक यशस्वी लक्षाधीश शेतकरी
पावणे दोन पायांचा माणूस - ३. गढीतलं गूढ
मासिकांची उलटता पाने - फार्गो गॅस मॅण्टल
पुनश्च - ललनांच्या लावण्याचे हानिलाभ
पुनश्च - कारागृहातील दिवस
पुनश्च - ललनांच्या लावण्याचे हानिलाभ
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
मासिकांची उलटता पाने - फार्गो गॅस मॅण्टल
पुनश्च - अनामिक पांथस्था! क्षणभर थांब...
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
पुनश्च - माझे विनोदी लेखनः एक टिपण
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
वयम् - फिनलंड भाग ४- हम पढेंगे साथ साथ!
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
पुनश्च - माझे विनोदी लेखनः एक टिपण
आहार, निद्रा, भय ... - शरीरातील साठेबाजी
पुनश्च - अनामिक पांथस्था! क्षणभर थांब...
पुनश्च - अनामिक पांथस्था! क्षणभर थांब...
वयम् - मटकवायचं की पाळायचं !
तंबी दुराई-2018 - स्पष्टच बोलतो, राग अवश्य माना....
तंबी दुराई-2018 - || श्री नवभागवतपुराणम् ||
पुनश्च - असा मुत्सद्दी... असा वैष्णव
जडण-घडण - पुण्यातील महाराष्ट्र विद्यालयाची शताब्दी
पुनश्च - असा मुत्सद्दी... असा वैष्णव
ललित दिवाळी २०२० - वाग्वैजयंती
महा अनुभव दिवाळी २०२० - ऑर्वेलच्या भयस्वप्नातील लोकशाही
जडण-घडण - पुण्यातील महाराष्ट्र विद्यालयाची शताब्दी
मराठी प्रथम - दलित साहित्य : मराठी भाषेचे भूषण
संपादकीय - लाख दुखों की एक दवा है...
ललित दिवाळी २०२० - वाग्वैजयंती
पुनश्च - अमर यात्रिक
पुनश्च - नामस्मरण
पुनश्च - प्रस्थापितांविरुद्ध बंड?
पुनश्च - बाराशे वर्षांत न सुटलेला हिंदु मुसलमान प्रश्न
मासिकांची उलटता पाने - घटस्फोट
पुनश्च - झाशीच्या राणीच्या मुलाचं पुढं काय झालं?
आहार, निद्रा, भय ... - बेकरी कमी-मंडई जास्त
निवडक सोशल मिडीया - इंजिनियरिंगचे कटू सत्य
महा अनुभव - कोरोनाची दुसरी लाट आणि महाराष्ट्र
पुनश्च - अमर यात्रिक
पुनश्च - नामस्मरण
महा अनुभव - आमची माती, आमची शेती! - जानेवारी २०२१
पुनश्च - अमर यात्रिक
पुनश्च - अमर यात्रिक
महा अनुभव - कुतूहलाचा गोष्टीवेल्हाळ धांडोळा - जानेवारी २०२१
पुनश्च - नामस्मरण
पुनश्च - कर्तबगार मराठी स्त्री
मासिकांची उलटता पाने - पोस्टमन तेल
वयम् - वाल्मीकी ऋषी (ऋषीऋण सदर )
आहार, निद्रा, भय ... - सकाळी राजा रात्री भिकारी
पुनश्च - वाचनकलेचे मर्म
ललित - येथे करोनावरील पुस्तके मिळतील...!
पुनश्च - राजकारणात मराठी माणूस
पुनश्च - कथा : पारू
निवडक सोशल मिडीया - शहाणं बाळ..
पुनश्च - कथा : पारू
मराठी प्रथम - भाषाविचार - प्रसारमाध्यमांची भाषा आणि अर्थकारण (भाग-१६)
मराठी प्रथम - भाषाविचार - प्रसारमाध्यमांची भाषा आणि अर्थकारण (भाग-१६)
पुनश्च - थोरांमोठ्यांचे अंतकाल
पुनश्च - थोरांमोठ्यांचे अंतकाल
निवडक सोशल मिडीया - स्टीफन हॉकिंग
पुनश्च - थोरांमोठ्यांचे अंतकाल
वयम् - अनावर अश्रू
वयम् - अनावर अश्रू
मराठी प्रथम - काय आहे ‘मराठा’ शब्दाचा इतिहास?
पुनश्च - महाराष्ट्राच्या प्राचीन इतिहासातील एक समस्या: रामदेवराव यादव
पुनश्च - थोरांमोठ्यांचे अंतकाल
निवडक सोशल मिडीया - सिधी बात नो बकवास ...
निवडक सोशल मिडीया - माझी Nano सवारी!
निवडक दिवाळी २०१८ - एका फळाचा प्रसाद
निवडक सोशल मिडीया - श्यामच्या आईचं आज काय करायचं?
पुनश्च - प्रवास कसा करावा?
तंबी दुराई-2018 - || श्री नवभागवतपुराणम् ||
तंबी दुराई-2018 - || श्री नवभागवतपुराणम् ||
पुनश्च - शिवछत्रपतींचे बखरकार
संपादकीय - खुशखबर एकल सभासदत्वाची
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - जलद वाचनाची कला
पुनश्च - प्रवास कसा करावा?
निवडक सोशल मिडीया - कोकणची म्हातारी
पुनश्च - जलद वाचनाची कला
वयम् - ट्रंपेट पीचर
पुनश्च - प्रवास कसा करावा?
पुनश्च - शिवछत्रपतींचे बखरकार
वयम् - अनावर अश्रू
वयम् - अनावर अश्रू
पुनश्च - प्रवास कसा करावा?
निवडक सोशल मिडीया - कोकणची म्हातारी
निवडक सोशल मिडीया - दहावीची बॅच
निवडक सोशल मिडीया - कोकणची म्हातारी
निवडक सोशल मिडीया - रविन्द्रनाथांची कविता
पुनश्च - परशुरामाचा परिसर
पुनश्च - जलद वाचनाची कला
पुनश्च - ‘दे-इझम्’पासून मुक्त व्हा!
पुनश्च - राजकारणात मराठी माणूस
निवडक सोशल मिडीया - श्यामच्या आईचं आज काय करायचं?
निवडक सोशल मिडीया - डॉ.अमरापूरकर आणि एन्डोस्कोपी
निवडक सोशल मिडीया - दहावीची बॅच
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
निवडक सोशल मिडीया - मुर्खांची लक्षणे!
पुनश्च - भाग्यवती कविता
निवडक सोशल मिडीया - मुर्खांची लक्षणे!
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
तंबी दुराई-2018 - परमपूज्य पळवे महाराजांची थोरवी, म्या पामरे काय वर्णावी...
निवडक दिवाळी २०१८ - मैत्री एकाकीपणाशी
पुनश्च - मराठी साहित्यातील शेवटचा राजपुत्र
पुनश्च - परमाणूंची महाराष्ट्रावर स्वारी! (इसवी सन १९४७ ते १९८०)
तंबी दुराई-2018 - सोशल मिडीयाच्या देशा
पुनश्च - कावळे
पुनश्च - जलद वाचनाची कला
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - नियतीलाही मदत लागते
निवडक दिवाळी २०१८ - नेवरा आंबेकरी
पुनश्च - आंबट आणि गोड महाराष्ट्र
निवडक सोशल मिडीया - रविन्द्रनाथांची कविता
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - परमाणूंची महाराष्ट्रावर स्वारी! (इसवी सन १९४७ ते १९८०)
आहार, निद्रा, भय ... - जेवणात विविधता हवी
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
पुनश्च - सुगंधी केळकर
तंबी दुराई-2018 - अब मैं सचमूच मर चुका हूँ
तंबी दुराई-2018 - सोशल मिडीयाच्या देशा
पुनश्च - माझी पहिली कथा
पुनश्च - सुगंधी केळकर
निवडक सोशल मिडीया - रविन्द्रनाथांची कविता
तंबी दुराई-2018 - रुपया, बादशहा आणि बिरबल
आहार, निद्रा, भय ... - जेवणात विविधता हवी
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - कथा : नागोबा
आहार, निद्रा, भय ... - जेवणात विविधता हवी
तंबी दुराई-2018 - अब मैं सचमूच मर चुका हूँ
पुनश्च - ‘ दास कॅपिटल’ची जन्मकथा
पुनश्च - आमची फौजदारीनिष्ठा
पुनश्च - कथा : नागोबा
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - हिशेबी माणूस
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - गूळ चारणारापेक्षा निंब चारणारा बरा! (भाग - २५)
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
तंबी दुराई-2018 - अब मैं सचमूच मर चुका हूँ
श्रवणीय - जरा सरकून घ्या !
वयम् - तेही एक बरंच झालं!
निवडक दिवाळी २०१८ - शोधता शोधता …
तंबी दुराई-2018 - श्रावणस्य प्रथम दिवसे...
श्रवणीय - जरा सरकून घ्या !
पुनश्च - सुमारांची सद्दी
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - गूळ चारणारापेक्षा निंब चारणारा बरा! (भाग - २५)
तंबी दुराई-2018 - स्पष्टच बोलतो, राग अवश्य माना....
पुनश्च - आंबट आणि गोड महाराष्ट्र
पुनश्च - आंबट आणि गोड महाराष्ट्र
पुनश्च - सांजवेळची स्वप्ने
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
मासिकांची उलटता पाने - आतंकनिग्रह गोळ्या
तंबी दुराई-2018 - आषाढीचे आधुनिक अभंग
पुनश्च - सांजवेळची स्वप्ने
पुनश्च - वाचनसंस्कृती आणि शहामृग
पुनश्च - आमची फौजदारीनिष्ठा
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
श्रवणीय - माझी पहिली कथा
मासिकांची उलटता पाने - आठवले शहाडे
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हाॅटेल व्यवसायाची abc म्हणजे हाॅटेलचा APC
पुनश्च - एक तत्त्वज्ञानी कुबेर
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
वयम् - मी ‘पी’ बोलतोय...
वयम् - मी ‘पी’ बोलतोय...
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
मराठी प्रथम - संपादकीय – राज्याला समग्र भाषा धोरणाची गरज!
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
पुनश्च - हिशेबी माणूस
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
पुनश्च - महाराष्ट्रीय मुसलमान
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
मासिकांची उलटता पाने - ऑटो रिक्षा
पुनश्च - प्रकाशनव्यवसायातील खाचखळगे
मासिकांची उलटता पाने - उडिपी रेस्टॉरंट
मासिकांची उलटता पाने - हेल्थ अँड कंपनी
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
पुनश्च - गहकूटं विसङ्गीतं
मराठी प्रथम - संपादकीय – राज्याला समग्र भाषा धोरणाची गरज!
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - महाराष्ट्र, विदर्भ व मराठवाडा
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - चोरून ऐकलेल्या मैफलींची मजा!
पुनश्च - गहकूटं विसङ्गीतं
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - गहकूटं विसङ्गीतं
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
पुनश्च - मी गाढव आहे
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - महाराष्ट्राची दगडी शीर
संपादकीय - मराठी नियतकालिकांचा इतिहास..
निवडक दिवाळी २०१८ - मैत्री एकाकीपणाशी
पुनश्च - विवाहिता व पूर्वाश्रम
पुनश्च - हिशेबी माणूस
वयम् - उद्दालक आरुणी
पुनश्च - बागलांची राई
पुनश्च - बागलांची राई
पुनश्च - बागलांची राई
पुनश्च - बागलांची राई
मासिकांची उलटता पाने - रावळगाव
पुनश्च - हिशेबी माणूस
पुनश्च - बागलांची राई
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - हिशेबी माणूस
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - हिशेबी माणूस
पुनश्च - हिशेबी माणूस
निवडक सोशल मिडीया - बाहुली, स्त्री शिक्षणाचा पहिला ज्ञात बळी !!
पुनश्च - मी गाढव आहे
पुनश्च - मी गाढव आहे
पुनश्च - मी गाढव आहे
रुपवाणी - चित्रस्मृती - सिनेमा हिट झाला आणि चरित्र नायक 'हीरो ' झाले.....
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - यात्रा पुढे सरकताना !
तंबी दुराई-2018 - तीन ठोकळे आणि एक सर्वज्ञ
आणीबाणी - आणीबाणी अपरीहार्य का झाली ?
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - शतरंगीचे फूल (कोकणांतल्या कुणबी लोककथा)
पुनश्च - गोंडांच्या लिंगो देवाची विलक्षण कहाणी
निवडक सोशल मिडीया - बाहुली, स्त्री शिक्षणाचा पहिला ज्ञात बळी !!
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - कथा : नागोबा
पुनश्च - तपश्चर्येचे पाप !
तंबी दुराई-2018 - आरं तू पुन्ना ट इसरलास..
मराठी प्रथम - ग्रंथालय संचालनालय : वाचनसंस्कृतीचा प्रचार व प्रसार (भाग – १)
मराठी प्रथम - ग्रंथालय संचालनालय : वाचनसंस्कृतीचा प्रचार व प्रसार (भाग – १)
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - शब्द :- एक लघुकथा
पुनश्च - वाचनसंस्कृती आणि शहामृग
पुनश्च - सखीच्या शोधात जॉर्ज ऑरवेल
पुनश्च - सखीच्या शोधात जॉर्ज ऑरवेल
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - प्रौढ विवाह आणि वय वाढीचा अतिरेक
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - तपश्चर्येचे पाप !
पुनश्च - चौघंजण
मराठी प्रथम - भाषाविचार - बालचित्र समितीला अधिक सक्रियतेची गरज (भाग १३)
पुनश्च - श्री रामरक्षा स्तोत्र
पुनश्च - चौघंजण
पुनश्च - माणसे तोडण्याची कला
पुनश्च - वसई उर्फ वाजीपूर
मौज दिवाळी २०२० - सुमित्राची संहिता
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - माणसे तोडण्याची कला
पुनश्च - शाहिरी वाङ्मयाची मीमांसा
पुनश्च - माणसे तोडण्याची कला
पुनश्च - पॉइन्ट टू टू
पुनश्च - वि. का. राजवाडे : आठवणी आणि आख्यायिका
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - पोळी पुराण
पुनश्च - पेशवाईंतील देशस्थ-कोकणस्थ वादाचे स्वरूप
तंबी दुराई-2018 - गडकरी आणि शून्याची व्यथा!
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हाॅटेल व्यवसायाची abc म्हणजे हाॅटेलचा APC
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हाॅटेल व्यवसायाची abc म्हणजे हाॅटेलचा APC
वयम् - चलती का नाम गाडी
पुनश्च - शाहिरी वाङ्मयाची मीमांसा
पुनश्च - शाहिरी वाङ्मयाची मीमांसा
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - पोळी पुराण
तंबी दुराई-2018 - गडकरी आणि शून्याची व्यथा!
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - हाॅटेल व्यवसायाची abc म्हणजे हाॅटेलचा APC
पुनश्च - यात्रा पुढे सरकताना !
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - यात्रा पुढे सरकताना !
पुनश्च - वि. का. राजवाडे : आठवणी आणि आख्यायिका
पुनश्च - यात्रा पुढे सरकताना !
पुनश्च - वसई उर्फ वाजीपूर
तंबी दुराई-2018 - पूर्णविराम आणि अर्धविराम!
पुनश्च - वि. का. राजवाडे : आठवणी आणि आख्यायिका
हॉटेल चालवणं खायचं काम नाही !! - पोळी पुराण
पुनश्च - वेळ झाली निघून जाण्याची...
पुनश्च - वेळ झाली निघून जाण्याची...
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
निवडक सोशल मिडीया - दहावीची बॅच
पुनश्च - लोककथांचा प्रान्त!
पुनश्च - घरमालकास मानपत्र
मासिकांची उलटता पाने - लोकसत्ता
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - मी पाहिलेले व ऐकलेले अत्रे
पुनश्च - शब्द :- एक लघुकथा
पुनश्च - निसर्गावर छोटासा विजय
पुनश्च - मूषक चातुर्य कथा
पुनश्च - मूषक चातुर्य कथा
पुनश्च - ऐ दिल है मुश्कील जीना यहां - मुंबई १९२०
पुनश्च - निसर्गावर छोटासा विजय
पुनश्च - जीवनाचा आनंद
निवडक सोशल मिडीया - पंचेचाळीशीनंतरची पथ्य
पुनश्च - निसर्गावर छोटासा विजय
पुनश्च - मूषक चातुर्य कथा
पुनश्च - मूषक चातुर्य कथा
संपादकीय - लाख दुखों की एक दवा है...
संपादकीय - लाख दुखों की एक दवा है...
संपादकीय - लाख दुखों की एक दवा है...
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - सुमारांची सद्दी
पुनश्च - वाराणसी क्लब
पुनश्च - वाराणसी क्लब
पुनश्च - पॉइन्ट टू टू
पुनश्च - बिठूर
पुनश्च - बिठूर
पुनश्च - लखलखीत
मराठी प्रथम - मराठीच्या प्राध्यापकांना व विद्यार्थ्यांना आवाहन
वयम् - मधली सुट्टी ( फिनलंड शाळा भाग- १)
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - सुईच्या अग्रावरील साम्राज्य
पुनश्च - एक तत्त्वज्ञानी कुबेर
पुनश्च - पॉइन्ट टू टू
पुनश्च - नववधूची मानहानी
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - नववधूची मानहानी
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
पुनश्च - नववधूची मानहानी
पुनश्च - नववधूची मानहानी
मराठी प्रथम - अमेरिकेतील शालेय शिक्षण (भाग १)
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
पुनश्च - कथा : आयुष्याचा हिशोब
वयम् - खुसखुशीत भजी
पुनश्च - भारतीय विद्याभवनप्रणीत मराठा वर्चस्व
पुनश्च - जीवनाचा आनंद
पुनश्च - काही विचित्र लग्नपद्धती
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - जीवनाचा आनंद
वयम् - मधली सुट्टी ( फिनलंड शाळा भाग- १)
मराठी प्रथम - ऑनलाइन-ऑफलाइन शिक्षणातील माझे प्रयोग (भाग १)
वयम् - ऋषीऋण : चरक ऋषी
पुनश्च - लखलखीत
वयम् - मधली सुट्टी ( फिनलंड शाळा भाग- १)
पुनश्च - लखलखीत
पुनश्च - पॉइन्ट टू टू
पुनश्च - जीवनाचा आनंद
पुनश्च - कथा :किल्ला
संपादकीय - रुसवे, भांडणे, प्रेम, असूया...पुन्हा या!
पुनश्च - विनोदाबद्दल माझी भूमिका
मराठी प्रथम - महाराष्ट्र-कर्नाटक सीमावाद : संघर्ष आणि संकल्पना
पुनश्च - शिवाजीमहाराजांचे कार्य-कौशल्य
पुनश्च - चिमण्या
पुनश्च - कावळे
वयम् - निसर्ग नवल : झाडाच्या पोटात पाणपोई
पुनश्च - शिवाजीमहाराजांचे कार्य-कौशल्य
रुपवाणी - असिस्टंटच्या नजरेतून... चित्रपट दिग्दर्शक रत्नाकर मतकरी
पुनश्च - मनोहारी स्वप्नांची दुसरी बाजू
वयम् - शब्दांच्या जन्मकथा : वाचन
ललित दिवाळी २०२० - ऑर्वेल आणि गोलान्झ
पुनश्च - एक तत्त्वज्ञानी कुबेर
पुनश्च - एक तत्त्वज्ञानी कुबेर
पुनश्च - कारखान्यांतून संशोधन करताना
वयम् - सोशल मीडिया की पर्सनल मीडिया? (पूर्वार्ध)
पुनश्च - खानोलकरचे देणे - भाग १
वयम् - मधुमनाची माणसं
रुपवाणी - चित्रस्मृती
पुनश्च - उत्साहवर्धक वाङ्मय
संपादकीय - रुसवे, भांडणे, प्रेम, असूया...पुन्हा या!
संपादकीय - रुसवे, भांडणे, प्रेम, असूया...पुन्हा या!
पुनश्च - उत्साहवर्धक वाङ्मय
पुनश्च - खानोलकरचे देणे - भाग २
पुनश्च - खानोलकरचे देणे - भाग १
पुनश्च - छत्रपतींच्या पूर्वजांचा संघर्षमय इतिहास
पुनश्च - छत्रपतींच्या पूर्वजांचा संघर्षमय इतिहास
पुनश्च - छत्रपतींच्या पूर्वजांचा संघर्षमय इतिहास
पुनश्च - कथा :किल्ला
पुनश्च - घटका गेली पळें गेलीं
वयम् - नववर्ष स्वागताच्या तऱ्हा
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - पेवात पडणे (भाग - २०)
मराठी प्रथम - संयुक्त महाराष्ट्राची चळवळ आणि लोकशाहीर द. ना. गव्हाणकर
वयम् - नववर्ष स्वागताच्या तऱ्हा
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - पेवात पडणे (भाग - २०)
पुनश्च - ओढा
पुनश्च - दिवाळी अंक- १९४७
पुनश्च - कृष्णराव मराठे
मराठी प्रथम - पालक आणखी काय काय विकणार?
पुनश्च - ब्रिटिशांनी चीनवर लादलेली अफूबाजी
पुनश्च - कृष्णराव मराठे
मराठी प्रथम - लीलाताई : प्रयोगशील शिक्षणाचा प्रेरणास्रोत
पुनश्च - ती मंगलाष्टके अन् ते श्लोक
ललित - रूप पाहता लोचनी
वयम् - शब्दांच्या जन्मकथा : वाचन
मराठी प्रथम - भाषाविचार - अन्यायालये? (भाग - ८)
पुनश्च - ब्राह्मण
ललित - रूप पाहता लोचनी
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
मराठी प्रथम - बोलीभाषांची ढाल आणि भाषेची शुद्ध-अशुद्धता (भाग- २)
पुनश्च - गणितांतील अजब प्राणी
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - ‘घट’स्थापना (भाग -अठरा)
पुनश्च - चाळ....शंभर वर्षांपूर्वी
पुनश्च - कीर्तनातून मार्केटिंगचे आगळे तंत्र
श्रवणीय - सुरती रुपया आणि यशाचे गणित
श्रवणीय - काळरात्र
संपादकीय - रुसवे, भांडणे, प्रेम, असूया...पुन्हा या!
श्रवणीय - माझ्या आनंदाचे निधान
पुनश्च - वाईः ७० (१२५) वर्षांपूर्वी
श्रवणीय - सौदा
वयम् - मानवा, सोड तुझा अभिमान
पुनश्च - अश्रू झाला आहे खोल...
पुनश्च - वाईः ७० (१२५) वर्षांपूर्वी
पुनश्च - वेळ झाली निघून जाण्याची...
श्रवणीय - सौदा
श्रवणीय - सौदा
पुनश्च - अर्पणपत्रिकांची झाडाझडती
पुनश्च - अनंत काकवा प्रियोळकर
श्रवणीय - सौदा
श्रवणीय - कथा - अक्का
पुनश्च - अ.भि.शहाः माणसं स्थापन करणारी संस्था
श्रवणीय - माझी साहित्यिक धूळपाटी
मराठी प्रथम - शब्दांच्या पाऊलखुणा - पण घोंगडी मला सोडत नाही (भाग - तेरा)
श्रवणीय - कथा - अक्का
पुनश्च - पं. अरविंद गजेंद्रगडकरः सूर आणि साहित्य यांना जोडणारा सेतू
पुनश्च - आमचे शत्रू आम्हीच
श्रवणीय - काळरात्र
पुनश्च - भाऊराव माडखोलकर : एक बहुपेडी व्यक्तिमत्व
पुनश्च - इदंमम शरीरं
श्रवणीय - धुम्रपानाविरुद्धची माझी 'मैत्रीपूर्ण' लढाई
पुनश्च - इदंमम शरीरं
मराठी प्रथम - एका खेळणाऱ्या मुलीला...
श्रवणीय - अन्नदान (ऑडीओसह)
श्रवणीय - मी लेखक कसा झालो